Cù Lao Chàm là cụm đảo gồm 8 đảo lớn nhỏ, nằm cách bãi biển Cửa Đại, thành phố cổ Hội An, tỉnh Quảng Nam khoảng 18 km về phía Biển Đông với 43 loài thực vật, thuộc 30 họ được sử dụng làm rau ăn. Trong đó, rau sứng (Strophioblachia fimbricalyx Boerl.) thường xuyên được khai thác và sử dụng.
Rau sứng là loài ưa sáng, môi trường sống ven chân đồi, bìa rừng, ở các khe đá, trảng cây bụi, cây đặc biệt phát triển tốt ở các khu vực bồi tụ của suối, ven khe suối. Nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển từ 22-30 độ C. Cây ra hoa quanh năm và tái sinh chủ yếu bằng hạt, tái sinh chồi. Rau sứng chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học chống lại năm dòng tế bào ung thư ở người, giảm độc tố tế bào, chống co thắt mạnh,… nếu được sử dụng với liều lượng thích hợp.
Nghiên cứu trình bày về giá trị dinh dưỡng của cây rau sứng thu hái tự nhiên ở Cù Lao Chàm, Hội An, Quảng Nam, nhằm góp phần vào việc khoanh nuôi và phát triển chúng có hiệu quả.
Nguyên liệu cho nghiên cứu là ngọn của cây rau sứng được thu hái tự nhiên vào tháng 3 năm 2019 tại hòn Lao, Cù Lao Chàm, Hội An, Quảng Nam, được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh.
Các tác giả đã định lượng protein, hàm lượng lipid, glucid, chất xơ thô, hàm lượng đường tổng số, hàm lượng chất khoáng (sắt, kẽm, đồng và mangan), hàm lượng selen, β-carotene, vitamin C và vitamin B1, sau đó gửi mẫu phân tích tại Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mĩ phẩm, thực phẩm Thừa Thiên – Huế.
Kết quả nghiên cứu trên 100 mẫu rau sứng tươi cho thấy rau sứng là một nguồn rau có giá trị dinh dưỡng. Ngọn cây rau sứng có hàm lượng protein cao nhất (6,13g/100g mẫu tươi), tương đương với đậu đũa, rau sắng, đậu Hà Lan và cao hơn nhiều các loại rau khác như: rau mồng tơi, rau đay, rau dền trắng và rau ngót. Hàm lượng glucid (4,23g/100g mẫu tươi) và đường tổng số (0,82g/100g mẫu tươi) có trong ngọn cây rau sứng thấp, phù hợp với bảng thành phần dinh dưỡng của các loại rau ở Việt Nam. Rau sứng có chứa chất xơ, giúp phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường, béo phì, bệnh tim mạch vành, cũng như ung thư ruột kết và ruột già. Hàm lượng chất xơ trong rau sứng thuộc mức trung bình (2,07g/100g mẫu tươi), tương đương với một số loại rau cải cúc, cải soong, dọc mùng và đậu đũa. Ngọn rau sứng tươi chứa hàm lượng sắt cao nhất (5,32mg/100g mẫu tươi). Đây là khoáng chất giúp vận chuyển oxy, tổng hợp acid deoxyribonucleic (DNA) và vận chuyển điện tử. Rau sứng còn chứa selen, khoáng chất giúp tăng cường miễn dịch và ngăn ngừa ung thư. Hàm lượng selen trong rau sứng là 14,80µg/100g mẫu tươi. Hàm lượng kẽm trong rau sứng là 1,37mg/100 g mẫu tươi, đồng 362,00µg đồng/100g mẫu tươi, mangan 2,11mg mangan/100g mẫu tươi. Giống như các loại rau ăn thông thường khác, rau sứng không chứa vitamin B1. Hàm lượng vitamin C trong 100g mẫu tươi ngọn cây rau sứng tương đối thấp (1,54mg/100g mẫu tươi). Ngoài ra, trong ngọn cây rau sứng còn có β-carotene với hàm lượng 0,51 mg/100 g mẫu tươi, là nguồn vitamin A thay thế cho con người. |