Vịnh Bắc bộ là vùng biển có độ sâu trung bình 20-30 m, với diện tích khoản 22.000 hải lý vuông, nền đáy tương đối bằng phẳng và chịu ảnh hưởng của các hệ thống song lớn nên giàu chất dịnh dưỡng, là cơ hội cho sự phát triển của nhiều loài hải sản. Trữ lượng cá nổi ở vịnh Bắc bộ chiếm khoản 33% tổng trữ lượng toàn vùng biển Việt Nam. Cá bạc má là loài cá nổi nhỏ, có giá trị kinh tế cao trong sản lượng các mẻ lưới của nghề lưới vây và mành chụp, chiếm khoản 10% tổng sản lượng (Chea Phala 2007). TRữ lượng nguồn lợi cá bạc má ở vùng biển vịnh Bắc bộ ước tính khoảng 750 ngàn tấn (Nguyễn Viết Nghĩa và nnk, 2015), cá bạc má phân bổ tập trung chủ yếu ở vùng biển vịnh Bắc bộ và Đông Nam bộ (Vũ Việt hà và nnk, 2015). Việt Nam đã có một số nghiên cứu về sinh học cá bạc má, tuy nhiên một số chỉ số sinh học của cá bạc má ở vùng biển vịnh Bắc bộ chưa được đánh giá ở vùng biển Vịnh Bắc bộ chưa được đánh giá. Hệ thống thu mẫu sinh học tại các bến cá không được thực hiện, gây khó khăn cho việc quản lý nghề cá bền vững. Nghiên cứu bổ sung thêm các thông tin về sinh học quần thể cá bạc má, giúp cho việc đánh giá nguồn lợi loài này ở vùng biển Vịnh Bắc bộ được chính xác hơn.
Kết quả nghiên cứu các mẫu sinh học cá bạc má thu thập được ở vịnh Bắc bộ năm 2014-2015 cho thấy, cá bạc má khai thác được có kích thước trung bình dao động từ 12,6 đến 21,8 cm. Cấu trúc thành phần chiều dài của cá bạc má thay đổi theo các tháng trong năm. Cá bạc má là loài dị sinh trưởng, kích thước chiều dài tăng chậm hơn so với khối lượng cơ thể. Sinh trưởng chiều dài và khối lượng của loài này khác nhau giữa cá non và cá trưởng thành, nhưng không có sự khác biệt theo giới tính. Mùa đẻ chính của cá bạc má vào tháng 4-5 hàng năm. Chiều dài trung bình của cá bạc má tham gia sinh sản lần đầu là 18,3 cm. Cá đực có xu hướng trội hơn so với cá cái trong cấu trúc giới tính của quần thể, tỉ lệ đực cái là 1,44. Loài cá bạc má bắt gặp tại vùng vịnh Bắc bộ có chiều dài tối đa theo lý thuyết (L∞) là 26,8 cm; hệ số tăng trưởng (K) là 1,2/năm, hệ số chết chung (Z) là 6,36, hệ số chết tự nhiên (M) là 2,08 và do khai thác (F) là 4,28; hệ số khai thác (E) của loài là 0,67. Quần thể cá bạc má ở vùng biển vịnh Bắc bộ đã được khai thác quá mức cho phép, cần có những biện pháp bảo vệ kịp thời để khai thác bền vững nguồn lợi loài cá này. |