Điện tử
[ Đăng ngày (16/03/2025) ]
|
Thiết kế bộ sạc pin điều khiển mờ tối ưu dùng giải thuật di truyền
|
|
Nguồn năng lượng pin đang là một trong những chủ đề nóng trong ngành công nghiệp tự động, từ bộ lưu điện (Uninterruptible Power Supply – UPS) đến cuộc đua xe điện của nhiều hãng xe lớn. Tuy vậy, thử thách lớn nhất trong sử dụng pin chính là thời gian sạc, nhiệt độ và tuổi thọ của pin.
|
Khi sạc pin, dòng điện sạc càng lớn, thời gian sạc càng nhanh nhưng nhiệt độ pin càng cao, từ đó làm giảm tuổi thọ pin, trong một số trường hợp có thể gây nguy hiểm khi sử dụng nếu pin bị quá nhiệt. Ngược lại, dòng điện sạc nhỏ giúp pin duy trì được tuổi thọ lâu hơn nhưng thời gian sạc quá dài, không đáp ứng yêu cầu cần sử dụng pin liên tục.
Hiện tại, hai phương pháp sạc được dùng phổ biến nhất cho mọi loại pin vẫn là sạc đẳng dòng (Constant Current – CC) nghĩa là sạc pin ở một mức dòng điện cố định và sạc đẳng áp (Constant Voltage – CV) nghĩa là sạc pin ở một mức điện áp cố định (Ayoub & Karami, 2015). Nhờ sự đơn giản trong thiết kế phần cứng và hiệu quả khi
phối hợp hai phương pháp sạc CC và CV, các nhà sản xuất vẫn tiếp tục khuyến nghị sử dụng phương pháp sạc này, với dòng điện sạc pin và điện áp sạc pin được đề xuất ở mức thấp để đảm bảo an toàn cho pin và người sử dụng. Tuy nhiên, khuyết điểm của phương pháp sạc pin đơn giản này là không kiểm soát được thời gian sạc và nhiệt độ pin khi sạc.
Để đảm bảo an toàn trong quá trình sạc, bộ quản lý pin (Battery Management System - BMS) được sử dụng để ngắt sạc nhằm bảo vệ pin khi xảy ra sạc quá dòng, sạc quá áp, hay pin bị quá nhiệt.
Nghiên cứu này đề xuất một bộ sạc pin điều khiển mờ tối ưu dùng giải thuật di truyền có khả năng tùy chỉnh dòng điện sạc pin dựa theo nhiệt độ pin và tốc độ gia tăng nhiệt độ pin, từ đó đạt mục tiêu có thể sạc pin nhanh mà không làm tăng nhiệt độ của pin quá nhanh và quá cao, nhờ đó nâng cao hiệu quả sạc và kéo dài tuổi thọ của pin. Do tính chất đối nghịch của thời gian sạc và nhiệt độ pin, hệ thống sạc cũng được thiết kế để có thể ứng dụng linh hoạt trong trường hợp cần rút ngắn thời gian sạc hoặc trường hợp cần nhiệt độ pin cực thấp. Bộ sạc pin điều khiển mờ tối ưu dùng giải thuật di truyền được đánh giá bằng mô phỏng và được so sánh với các phương pháp sạc phổ biến như sạc đẳng dòng.
Nghiên cứu được thực hiện bởi Huỳnh Thái Hoàng Trường Đại học Bách Khoa, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. |
ntbtra
Theo Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ, Số 6A (2024) |