Trước những lo ngại về nguy cơ “đánh mất” thương hiệu gạo ST25 do gần đây một số doanh nghiệp Hoa Kỳ đã nộp đơn đăng ký bảo hộ tại đây, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) đã cung cấp thông tin để người dân, doanh nghiệp hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Theo đó, các doanh nghiệp Hoa Kỳ nói trên đã nộp đơn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu ST25 cho sản phẩm gạo. Tuy nhiên, ST25 vốn là tên của giống lúa ST25 do kỹ sư Hồ Quang Cua và các cộng sự đã phát triển, giống lúa này đã được cấp bằng bảo hộ giống cây trồng tại Việt Nam từ năm 2020. Như vậy, ST25 là tên gọi chung của một giống cây trồng (lúa), còn gạo ST25 là sản phẩm chế biến từ thóc của giống lúa này.

Theo pháp luật của Hoa Kỳ cũng như Việt Nam, tên gọi chung của sản phẩm/dịch vụ sẽ không được bảo hộ làm nhãn hiệu. Điều này có thể thấy rõ trong thông báo dự định từ chối ngày 20.11.2020 của Cơ quan sáng chế và nhãn hiệu Hoa Kỳ (USPTO) đối với nhãn hiệu "VIETNAM'S ST25 RICE, DAC SAN SOC TRANG” cho sản phẩm gạo ST25 theo đơn đăng ký số 90151727 nộp ngày 01.9.2020 của Công ty Transword Foods, Inc. Nếu trên một nhãn hiệu nào đó được cấp bằng bảo hộ cho sản phẩm liên quan đến lúa, gạo mà có xuất hiện dấu hiệu ST25 kết hợp cùng với các dấu hiệu khác tạo thành một tổng thể nhãn hiệu thì dấu hiệu ST25 cũng sẽ bị loại trừ khỏi phạm vi bảo hộ. Trong trường hợp dấu hiệu ST25 được đăng ký bảo hộ độc quyền nhãn hiệu cho sản phẩm gạo thì các tổ chức, cá nhân liên quan đều có thể phản đối đơn đăng ký này trên cơ sở dấu hiệu “ST25” là tên giống cây trồng và tên này không thể thuộc độc quyền của tổ chức, cá nhân nào.

Do vậy, có thể hiểu rằng, không ai có thể đăng ký bảo hộ độc quyền dấu hiệu “ST25” cho sản phẩm gạo, kể cả doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí, đơn vị đang sở hữu bản quyền giống lúa ST25. Nếu vậy, làm sao người tiêu dùng có thể phân biệt được nguồn gốc thương mại của sản phẩm trong khi hiện nay, nhiều doanh nghiệp cùng đưa ra thị trường sản phẩm gạo ST25? Theo Cục Sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp phải đưa sản phẩm gạo ST25 ra thị trường dưới nhãn hiệu của riêng mình, chẳng hạn hiện nay có gạo ST25 mang nhãn hiệu “Bảo Minh”,...

Mặc dù những thông tin trên đã giúp công chúng bớt đi phần nào lo lắng song Cục Sở hữu trí tuệ cũng nhấn mạnh, giống lúa ST25 hiện nay mới chỉ được đăng ký bảo hộ tại Việt Nam. Cũng giống như đa phần các đối tượng khác của sở hữu công nghiệp (sáng chế, nhãn hiệu, giải pháp hữu ích,...), giống cây trồng có phạm vi bảo hộ theo lãnh thổ, tức là bằng bảo hộ giống lúa ST25 hiện nay chỉ có hiệu lực ở Việt Nam. Nếu muốn bảo hộ giống lúa ST25 ở Hoa Kỳ, chủ sở hữu bản quyền giống lúa vẫn phải nộp đơn đăng ký cho Văn phòng bảo hộ giống cây trồng (Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ).

Nhìn chung, các doanh nghiệp nên tìm đến chuyên gia tư vấn trước khi xuất khẩu sản phẩm, dịch vụ của mình để lựa chọn hình thức bảo hộ phù hợp và hiệu quả, tránh việc các đối thủ cạnh tranh sao chép hoặc làm giả sản phẩm, thị chí cấm ngược lại việc doanh nghiệp sử dụng sản phẩm của chính mình.