Chuyển giao công nghệ thông qua thỏa thuận li–xăng hoặc hợp đồng li-xăng giữa các bên đã sáng chế, thử nghiệm và phát triển các công nghệ và bên muốn sử dụng là một cách thúc đẩy chuyển giao công nghệ có hiệu quả. Tùy theo tính phức tạp của công nghệ mà các bên tham gia li-xăng sẽ có các loại hình thỏa thuận khác nhau:
- Nếu công nghệ là công nghệ cụ thể thì hình thức hợp đồng li-xăng được ưa chuộng hơn.
- Nếu công nghệ được tiếp nhận bao hàm cả một tổ hợp sản xuất thì người ta thường xem xét đến loại thỏa thuận chìa khóa trao tay. Tuy nhiên, do trong hợp đồng chìa khóa trao tay nhà thầu chịu trách nhiệm thiết kế, xây dựng và vận hành nhà máy có liên quan đến công nghệ nên họ thường không thể phát triển khả năng công nghệ bản địa, đây có thể là điểm hạn chế lớn hơn trong hợp đồng chìa khóa trao tay so với thỏa thuận li- xăng.
Điểu khoản hợp đồng về việc cấp li-xăng của một thỏa thuận li-xăng sáng chế có thể được quy định ở mức độ hợp lý. Bên cấp li-xăng có thể ghi nhận một sự khẳng định về việc cấp li-xăng độc quyền hoặc không độc quyền cho bên nhận li-xăng để sử dụng, chế tạo hoặc bán hàng dưới sự đảm bảo của bằng độc quyền sáng chế. Việc cấp li-xăng có thể là toàn bộ hoặc một phần lĩnh vực thuộc phạm vi hoặc có liên quan đến bằng độc quyền sáng chế đó. Trong trường hợp này, thù lao phải trả cho bên cấp li-xăng có thể là một khoản tiền trả một lần hoặc trả theo định kỳ hoặc kết hợp cả hai hình thức này.
Một vấn đề cần lưu ý là rất có khả năng một doanh nghiệp muốn tiếp nhận công nghệ đã được cấp bằng độc quyền sáng chế nhưng lại không có đủ nhân công có kỹ năng trong lĩnh vực liên quan. Như vậy, có thể cần đến kinh nghiệm của bên cấp li-xăng trong việc đào tạo đội ngũ nhân viên cho bên nhận li-xăng. Do đó, trong thỏa thuận li-xăng cần xem xét đến vấn đề này.
Hợp đồng li-xăng nên quy định việc chuyển giao cho bên nhận li-xăng các bản vẽ, chỉ tiêu kỹ thuật, cũng như mô tả chi tiết về ứng dụng của công nghệ liên quan. Sau đó đại diện kỹ thuật của bên cấp li-xăng có thể đến nhà máy của bên nhận li-xăng để hỗ trợ việc áp dụng công nghệ.
Ngoài ra, hợp đồng li-xăng cần đề cập đến một số vấn đề khác như: định nghĩa về công nghệ cơ bản, những cải tiến đối với công nghệ đó, những hạn chế trong khai thác công nghệ, hiệu lực của bằng độc quyền sáng chế được cấp li-xăng, các sản phẩm và phụ tùng kèm theo li-xăng để sử dụng trong khi thực hiện các quyền được cấp li-xăng.
Như vậy, các thỏa thuận hoặc hợp đồng li-xăng nêu trên không chỉ cho phép khai thác các quyền theo pháp luật được bảo hộ đối với bằng độc quyền sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng,… mà còn liên quan đến việc cung cấp kỹ năng và sự trợ giúp kỹ thuật khác để khai thác các quyền đó.
TLTK: Cục Sở hữu trí tuệ, 2007. Lợi ích kinh tế - xã hội của việc bảo hộ sở hữu trí tuệ ở các nước đang phát triển. Dịch từ cuốn: “Socio-economic benefits of intellectual property protection in developing countries” của Shahid Alikhan. |