1. Thời điểm thu hái

Thời gian thu hái có ảnh hưởng rất lớn đến độ bền của hoa cắt. Thời gian thu hái hoa tốt nhất vào buổi sáng sớm khi cành hoa còn sung nhựa, chứa nhiều nước.

2. Kỹ thuật thu hái

a. Hoa Lily:

- Tiêu chuẩn thu hái: Nếu cành hoa lily có 3 - 4 nụ thì cành hoa đạt tiêu chuẩn thu hái tốt nhất lúc có 1 nụ hoa dưới cùng phình to và rõ màu. Nếu cành có 5 nụ trở lên, cần 2 nụ có màu. Nếu cành hoa có trên 10 nụ thì cần 3 nụ có màu.

- Cách thu hái: Dùng dao sắc để cắt cách mặt đất 15cm, để lại 5 - 6 lá/cây. Sau khi cắt, ngâm ngay 1/3 cành hoa vào nước sạch để cho cành hoa không bị mất nước.

b. Hoa đồng tiền:

- Tiêu chuẩn thu hái: Hoa đồng tiền thu hái thích hợp nhất là khi cuống hoa đứng thẳng, các cánh hoa ngoài mở phẳng ra, cây lấy hoa đang ở tình trạng sinh trưởng mạnh.

- Cách thu hái: Lấy tay cầm gốc cuống hoa bẻ nghiêng cho gãy tại chỗ sát gốc cuống hoa (phần tiếp xúc giữa bông và thân). Sau khi hái hoa, cắm ngay cành hoa vào nước để cuống hút no nước, tăng thêm độ cứng của cuống.

Lưu ý: không dùng dao hoặc kéo để cắt hoa đồng tiền khỏi cây. Vì khi cuống hoa bị cắt, một phần của cuống còn lại trên cây sẽ bị thối, làm các chồi mới không nhú lên được, cây dễ bị nhiễm bệnh.

c. Hoa hồng

- Tiêu chuẩn thu hái: phụ thuộc vào từng giống, khoảng cách vận chuyển và thời vụ. Các giống nở chậm thì thu muộn hơn các giống nở nhanh. Bán tại chỗ hoặc vận chuyển gần thì thu hái khi cánh hoa ngoài vừa hé nở, vận chuyển xa thì hái lúc còn đang nụ...

- Vị trí thu hái: Vị trí cắt hoa ảnh hưởng trực tiếp đến độ dài cành, sự nảy chồi dưới vết cắt và số ngày cắt lứa sau, chất lượng hoa lứa sau. Thông thường cắt cách gốc khoảng 20 – 30 cm, chừa lại 2 – 4 đốt.

d. Hoa lay ơn

- Tiêu chuẩn thu hái: Khi trên cành hoa có 1 – 2 hoa nhú ra khỏi bao hoa, thể hiện màu sắc đặc trưng của giống, nhưng chưa nở trong 1 ngày là thời điểm thu hoạch tốt nhất.

- Cách thu hái: Dùng dao sắc cắt vát gốc cành hoa 15o, chừa lại 2- 3 lá hoàn chỉnh trên cây để cây tiếp tục quang hợp nuôi củ. Sau khi cắt hoa xong nên cắm ngay vào nước.

e. Hoa cúc

- Tiêu chuẩn thu hái: Tốt nhất khi bông hoa đã nở khoảng 2/3 số cánh, hoặc nở gần hoàn toàn cánh vòng ngoài.

- Cách thu hái: cắt cách mặt đất khoảng 5 - 10 cm. Khi cắt xong, cắm ngay cành hoa vào xô nước sạch. Lưu ý, cần cắm nhẹ nhàng để những bông hoa lớn đã nở không bị gãy.

3. Xử lý sau thu hoạch

a. Hoa Lily

Phân loại hoa theo độ dài cành, số nụ, độ cứng cành, mức độ tươi của lá và nụ. Phân loại xong, xếp hoa thành từng bó 10 cành, cắt bỏ lá già ở gốc cành 10 cm rồi buộc lại, tiếp tục ngâm cành hoa vào nước.

b. Hoa đồng tiền

- Hoa sau khi hái được chuyển vào nhà mát phân loại và xử lý. Phân loại hoa theo chiều dài cành, đường kính hoa; phân cấp hoa theo sự cân đối của cành hoa, hình dáng và màu sắc hoa, tình trạng khuyết tật và sâu bệnh.

- Sau khi phân cấp, cắt bỏ 1 đoạn gốc cuống hoa từ 2 - 3 cm, rồi cắm hoa vào nước, để trong kho mát 6 - 10⁰C cho cành hoa hút no nước trong 24h. Dùng túi ni-lon hình phễu bảo vệ hoa và xếp hoa thành từng bó 20 bông.

c. Hoa hồng

- Sau khi cắt xong nên cắm ngay cành hoa vào trong nước, sau đó đưa vào nơi mát, thông thoáng để xử lý sơ bộ: loại bỏ những cành hoa già, bị sâu bệnh; cắt bỏ những mầm non ở trên cành.

- Phân loại hoa theo độ dài cành, đường kính hoa. Sau đó bó hoa thành từng bó 50 cành.

d. Hoa lay ơn:

Sau khi cắt, phải phân cấp hoa theo tiêu chuẩn và độ tuổi. Xếp mỗi bó 50 cành, dùng dây cao su hoặc nilon buộc chặt gốc, dùng giấy bao kín lại để bảo vệ hoa.

e. Hoa cúc:

Hoa sau khi thu hoạch cần đưa vào nhà mát để xử lý sơ bộ. Đồng thời với phân loại cành hoa, tỉa bỏ lá già ở khoảng 1/3 gốc cành, cắt lại cành cho đều. Sau đó, cắm ngay cành vào nước sạch, dùng bình phun mù để phun ướt đẫm lá (không phun nước nên bông hoa).

4. Bảo quản

Hiện nay, phương pháp bảo quản hoa cắt cành được sử dụng hiệu quả là phương pháp bảo quản lạnh kết hợp với xử lý các hoá chất.

- Xử lý hoá chất: Hiện nay, trên thị trường có nhiều sản phẩm được sử dụng để giữ hoa tươi lâu. Trước khi hoa cắt đưa vào bảo quản, thường được xử lý các hóa chất sau:

+ Đường saccaroza nồng độ cao (5 – 10%): đường có tác dụng cung cấp thêm dưỡng chất cho cành hoa, giúp tăng tuổi thọ của cành hoa

+ Dung dịch nitrat bạc: có tác dụng diệt khuẩn, hạn chế sự xâm nhập của nấm và vi khuẩn. Nồng độ sử dụng và thời gian xử lý phụ thuộc vào từng loại hoa. Một chất diệt khuẩn khác cũng được sử dụng phổ biến là 1,8 hydroxyl guiline.

+ Dung dịch Thiosulfit bạc (STS): là một chất ức chế ethylen, dễ di động trong cây, có tác dụng hạn chế sự tạo thành ethylen trong hoa.

+ Axit hữu cơ và muối của chúng: trong bảo quản hoa, chủ yếu dùng axit citric, axit ascorbic, axit benzoic. Axit hữu cơ có tác dụng làm giảm độ pH dung dịch, kích thích hoa hút nước, giảm thiểu sự bịt chặt ống dẫn nước. Nồng độ axit citric thường dùng là 500 – 800 mg/l, axit ascorbic là 100mg/l, axit benzoic là 150 - 300mg/l.

+ Ngoài ra, trong bảo quản hoa còn sử dụng một số chất kích tố thực vật như BA, GA, CCC, MH... giúp tăng độ bền của hoa.

- Bảo quản lạnh: Điều kiện bảo quản lạnh đối với mỗi loại hoa khác nhau cũng khác nhau.

+ Hoa lily: nhiệt độ trong kho bảo quản 2 – 4⁰C, thời gian bảo quản lạnh từ 4 – 48 giờ. Nếu bảo quản trong kho lạnh trên 48 giờ sẽ ảnh hưởng đến chất lượng hoa.

+ Hoa đồng tiền: nhiệt độ bảo quản 1 - 2⁰C, ẩm độ 90 - 95%, thời gian bảo quản 7 – 10 ngày

+ Hoa hồng: nhiệt độ bảo quản tốt nhất là 2 - 5⁰C, độ ẩm tương đối 85 -90%.

+ Hoa lay ơn: nhiệt độ bảo quản 2 - 5⁰C, độ ẩm 90 – 95%.

+ Hoa cúc: nhiệt độ bảo quản 2 - 5⁰C, độ ẩm 90 - 95%, thời gian bảo quản trong kho từ 5 – 10 ngày.

Chú ý: Tuyệt đối không bảo quản hoa trong kho lạnh có chứa rau quả để tránh ethylen sản sinh từ rau quả ảnh hưởng xấu đến hoa.