Dịch máy (MT) đã được cải thiện không ngừng trong hai thập kỷ qua, không chỉ nhờ vào những tiến bộ công nghệ mà còn nhờ vào quy mô và sự đa dạng của các tập dữ liệu đào tạo. Trong khi Google Translate bắt đầu bằng cách cung cấp bản dịch giữa chỉ ba ngôn ngữ vào năm 2006 — tiếng Anh, tiếng Trung và tiếng Ả Rập — thì hiện nay nó hỗ trợ 249 ngôn ngữ. Mặc dù điều này nghe có vẻ ấn tượng, nhưng thực tế vẫn chưa đến 4 phần trăm trong số 7.000 ngôn ngữ ước tính trên thế giới, nghĩa là, Google dịch còn kém xa chuyện “thông thạo cả hành tinh”.

Dịch máy giữa những ngôn ngữ phổ biến như tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha thường khá ổn. Nhưng khi bạn thử dịch những ngôn ngữ hiếm hơn, hoặc kiểu “ngôn ngữ… lạ hoắc”, thì các lỗi dịch nghiêm trọng vẫn xảy ra thường xuyên không khác gì việc bạn đi hát karaoke mà quên lời. Một báo cáo tổng kết năm 2024 của các chuyên gia dịch máy hàng đầu đã kết luận thẳng thắn: “Dịch máy vẫn chưa được giải quyết” — tóm lại, chưa hoàn hảo đâu nhé!

Google Dịch ngày càng phổ biến và tiện lợi, với hơn một tỷ lượt cài đặt ứng dụng chỉ trong năm 2021. Nhưng đừng tưởng mọi người dùng Google Dịch cho mọi việc, nhất là khi việc đó “nghiêm trọng”. Một cuộc khảo sát năm 2022 với 1.200 người cho thấy họ chủ yếu sử dụng dịch máy trong các bối cảnh ít rủi ro, chẳng hạn như hiểu nội dung trực tuyến ngoài công việc hoặc học tập. Chỉ có khoảng 2 phần trăm bản dịch của người trả lời liên quan đến các bối cảnh có rủi ro cao hơn, bao gồm tương tác với nhân viên y tế hoặc cảnh sát.

Câu chuyện của Google Dịch cho chúng ta thấy rằng, dù AI đã tiến bộ thần tốc, vẫn còn rất nhiều thách thức cần vượt qua. Cải thiện dữ liệu huấn luyện và phát triển những mô hình có thể “hiểu” ngữ cảnh, sắc thái ngôn ngữ mới là chìa khóa để dịch máy và AI nói chung bước lên tầm cao mới — tức là, không còn dịch sai thành “cháo lòng” khi bạn muốn “cháo lươn” nữa!