Sự phát triển vượt bậc của AI và ứng dụng trong an ninh mạng

Trí tuệ nhân tạo (AI) đã có những bước tiến vượt bậc trong thập kỷ qua, trở thành một công cụ không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là an ninh mạng. Năm 2024 chứng kiến sự gia tăng đáng kể của AI trong việc phân tích dữ liệu, phát hiện các mối đe dọa và ứng phó với các cuộc tấn công mạng. Với khả năng xử lý khối lượng lớn thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, AI giúp xác định các hành vi bất thường, từ đó ngăn chặn nguy cơ xâm nhập hệ thống mạng hoặc đánh cắp dữ liệu.

Không chỉ dừng lại ở việc tự động hóa các tác nhận định rằng, sự gia tăng của những công nghệ vụ cơ bản như quản lý nhật ký (log management) hay phát hiện phần mềm độc hại, các công nghệ AI tiên tiến như Generative AI còn giúp dự đoán hiện các mối đe dọa mà còn hỗ trợ trong việc và mô phỏng các cuộc tấn công giả định, tăng quản lý và phân tích khủng hoảng, giảm thiểu cường khả năng phòng thủ của hệ thống, thiệt hại khi các cuộc tấn công xảy ra. Một số công ty công nghệ lớn và các tổ chức chính phủ đã nhanh chóng ứng dụng AI để xây dựng các hệ thống phòng vệ hiệu quả hơn, bảo vệ tài sản số khỏi các cuộc tấn công ngày càng tinh vi.

Thành tựu nổi bật

Ứng dụng AI trong phòng chống tấn công mạng

Năm 2024 ghi nhận nhiều thành tựu quan trọng trong việc sử dụng AI để bảo vệ các hệ thống mạng. Một trong những ứng dụng nổi bật là khả năng phát hiện và ngăn chặn tấn công mạng theo thời gian thực. 

Chống lại deepfake và các rủi ro sinh trắc học

Deepfake, công nghệ tạo ra video hoặc hình ảnh giả mạo dựa trên AI, đang trở thành một thách thức lớn trong lĩnh vực an ninh mạng.

Tuy nhiên, nhiều tổ chức đã phát triển các giải pháp sử dụng AI để phát hiện deepfake, giúp bảo vệ danh tính và giảm thiểu các rủi ro sinh trắc học. Các công nghệ như của BioID không chỉ phát hiện deepfake mà còn tích hợp tính năng xác thực danh tính, sử dụng liveness detection để ngăn chặn các nỗ lực giả mạo sinh trắc học.

Các giải pháp bảo mật sáng tạo từ Việt Nam

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp (DN) cũng đạt được nhiều bước tiến lớn trong việc ứng dụng AI vào an ninh mạng. Điển hình là TymeX và KBTG Việt Nam, hai dự án đoạt giải thưởng ASEAN Enterprise Innovation Award 2024. TymeX sử dụng AI để nâng cao hiệu quả bảo mật trong lĩnh vực ngân hàng số, trong khi KBTG Việt Nam triển khai công nghệ eKYC (electronic Know Your Customer) để đảm bảo quy trình nhận diện khách hàng an toàn và hiệu quả.

Các thành tựu trên cho thấy AI không chỉ là một công cụ hỗ trợ mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong việc xây dựng các hệ thống an ninh mạng hiện đại. Trong bối cảnh các mối đe dọa ngày càng gia tăng, sự kết hợp giữa công nghệ tiên tiến và các giải pháp sáng tạo sẽ là chìa khóa để bảo vệ môi trường số toàn cầu.

Ảnh minh họa

Thách thức và mối đe dọa

Sự gia tăng tấn công sử dụng AI

Khi các tổ chức và DN ngày càng phụ thuộc vào công nghệ số, các hacker cũng tận dụng AI để tăng cường hiệu quả và sự tinh vi trong các cuộc tấn công. Những công cụ như Generative AI và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) được sử dụng để tạo ra các mã độc, email phishing và thậm chí là những video deepfake đầy thuyết phục nhằm lừa đảo nạn nhân.

Rủi ro từ việc lạm dụng AI

Không chỉ các cuộc tấn công từ bên ngoài, những rủi ro bên trong hệ thống cũng gia tăng khi AI bị lạm dụng. Một trong những vấn đề lớn là việc đào tạo các mô hình AI trên dữ liệu bị sai lệch hoặc không đầy đủ, dẫn đến những kết quả thiếu chính xác và tiềm ẩn nguy cơ. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của các hệ thống an ninh mạng, thậm chí gây ra các quyết định sai lầm.

Ngoài ra, sự phụ thuộc quá mức vào AI trong an ninh mạng có thể khiến các tổ chức bỏ qua vai trò của con người. Việc giảm thiểu nhân lực giám sát hệ thống có thể tạo ra những khoảng trống mà hacker có thể lợi dụng.