Ảnh minh họa: Internet

Vi nấm nội sinh là nhóm vi sinh vật cư trú bên trong tế bào hoặc mô khỏe mạnh của thực vật, có thể ở dạng cộng sinh, không gây ảnh hưởng đến sức sống của cây chủ. Nhiều nghiên cứu cho thấy vi nấm nội sinh tồn tại đa dạng bên trong các bộ phận của cây chủ, giúp cây chủ chống lại điều kiện sống bất lợi, và tạo ra những sản phẩm sinh học có ý nghĩa trong lĩnh vực y học. Chất chống oxy hóa được tạo bởi cây chủ và vi nấm nội sinh giúp thực vật có thể tồn tại trong những tình huống bất lợi như stress sinh học và phi sinh học. Chất oxy hóa là một trong những nguyên nhân chính gây tổn thương tế bào bên trong cơ thể người. Sự mất cân bằng giữa chất oxy hóa và chất chống oxy hóa được gọi là stress oxy hóa. Môi trường sống ngày càng ô nhiễm, cùng với áp lực công việc, căng thẳng gây suy nhược cơ thể, chế độ ăn không lành mạnh, lạm dụng rượu bia, thuốc lá là những nguyên nhân chính dẫn đến stress oxy hóa. Stress oxy hóa tăng sẽ dẫn đến sự lão hóa nhanh, gây tổn thương oxy hóa lipid, protein, DNA và RNA, nguy cơ bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch, đái tháo đường, Alzheimer và các bệnh khác. Do đó việc bổ sung chất chống oxy hóa từ các nguồn tự nhiên đang được phát triển vì tính an toàn và có giá trị trị liệu.

Cây Trâm (Syzygium cumini) thuộc họ Sim (Myrtaceae), là loài cây thân gỗ phân bố ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới như Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam. Trâm được xem là cây thuốc dân gian ở nhiều quốc gia, các bộ phận như lá, thân, đặc biệt là quả và hạt được sử dụng như loại thảo dược quí. Dịch ép lên men từ quả Trâm chứa hàm lượng vitamin C cao, cao chiết từ lá và hoa Trâm có khả năng chống oxy hóa do có chứa các nhóm chất hữu cơ flavonoid, polyphenol. Trâm là cây có nhiều tác dụng dược lý như kháng viêm, kháng nấm, chống viêm, chống loét, bảo vệ tim, chống dị ứng, chống ung thư, bảo vệ phóng xạ, chống oxy hóa và bảo vệ gan và là cây thân gỗ sống lâu năm cung cấp môi trường sống thuận lợi cho nhiều vi sinh vật nội sinh. Từ những nghiên cứu trên cho thấy, Trâm là cây chủ thích hợp để tìm kiếm nguồn vi nấm nội sinh có khả năng chống oxy hóa.

Nghiên cứu đã phân lập được 23 dòng vi nấm nội sinh từ các bộ phận của cây Trâm. Các dòng vi nấm nội sinh trong cây Trâm có khả năng sản sinh polyphenol và flavonoid. Đồng thời, các dòng vi nấm nội sinh trong cây Trâm cũng có khả năng sản sinh ra chất chống oxy hóa. Kết quả định danh và hình dạng khuẩn lạc, bào tử, cuốn sinh bào tử cho thấy dòng vi nấm Sc.B.4, Sc.B.7, Sc.L.2 sống nội sinh trong cây Trâm lần lượt thuộc chi Penicillium oxalicum Sc.B.4, Penicillium citrinum Sc.B.7 và Nigrospora oryzae Sc.L.2. Nghiên cứu này cho thấy VNNS từ Syzygium cumini có thể được sử dụng như một nguồn chất chống oxy hóa mới. Cần nghiên cứu thêm để phân lập các hợp chất hoạt động khác trong vi nấm nội sinh.