Trong nhiều năm qua, việc thúc đẩy khởi nghiệp đã trở thành mục tiêu quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế cũng như giảm thiểu thất nghiệp của nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, nhận thức được tầm quan trọng của khởi nghiệp đối với sự phát triển kinh tế, những năm trở lại đây Chính phủ đã xây dựng các phương án, kế hoạch để nâng cao ý định khởi nghiệp nhằm thúc đẩy khả năng hình thành doanh nghiệp khởi nghiệp. Năm 2016 đã được Chính phủ xác định là năm quốc gia khởi nghiệp, và vào tháng 5/2016, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” theo Quyết định số 844 ngày 18/5/2016. Đặc biệt, Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp của sinh viên. Năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025” theo Quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 30/10/2017. Hàng loạt các chương trình hỗ trợ và khuyến khích sinh viên khởi nghiệp đã được tổ chức như chương trình khởi nghiệp của VCCI, Hội doanh nghiệp trẻ Việt Nam, cuộc thi “Thắp sáng tài năng kinh doanh trẻ”.

Tuy nhiên, theo Báo cáo Chỉ số khởi nghiệp Việt Nam 2017/2018- GEM Việt Nam 2017/2018 của VCCI, tỷ lệ người trưởng thành ở Việt Nam có ý định khởi nghiệp chỉ đạt 25% năm 2017, vẫn thấp hơn mức trung bình 30,3% ở các nước phát triển dựa trên nguồn lực. Phần lớn sinh viên đại học Việt Nam có xu hướng nỗ lực học tập, đạt kết quả tốt nhất để tìm kiếm cơ hội việc làm tại các doanh nghiệp đang hoạt động thay vì khởi nghiệp. Tại Thành phố Hà Nội, số lượng sinh viên đại học khởi nghiệp vẫn còn thấp, bao gồm cả các đối tượng sinh viên khối ngành kinh tế.

Để thúc đẩy các ý tưởng khởi nghiệp tại Việt Nam, nghiên cứu này là cần thiết, được thực hiện nhằm xác định và đo lường mức độ tác động của các nhân tố đến ý định khởi nghiệp của sinh viên khối ngành kinh tế thuộc địa bàn Thành phố Hà Nội. Từ kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đề xuất một số giải pháp, khuyến nghị nhằm nâng cao ý định khởi nghiệp của sinh viên Việt Nam.

Dữ liệu nghiên cứu được thu nhập từ 206 sinh viên kinh tế thuộc các trường đại học trên đại bàn Thành phố Hà Nội. Với 206 phiếu khảo sát thu về, bài viết sử dụng mô hình Binary Logistic để lượng hóa và giải quyết các câu hỏi nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 3 nhân tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên khối ngành kinh tế, bao gồm: Thái độ khởi nghiệp, Chuẩn chủ quan và Giáo dục khởi nghiệp. Về mức độ tác động, trong các nhân tố trên, thái độ khởi nghiệp có tác động lớn nhất, tiếp đến là Chuẩn chủ quan và cuối cùng là Giáo dục khởi nghiệp.

Hạn chế của nghiên cứu là chưa kiểm chứng được mối quan hệ giữa ý định khởi nghiệp và hành vi thực hiện hoạt động khởi nghiệp. Do đó, nhóm nghiên cứu gợi mở một số hướng nghiên cứu như nghiên cứu nhóm đối tượng sinh viên mới ra trường nhằm tìm hiểu sự thay đổi của ý định khởi nghiệp trước các tác động của môi trường bên ngoài, hay nghiên cứu động lực tác động tới việc thực hiện hành động khởi nghiệp từ ý định khởi nghiệp.

Từ kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đưa ra một số khuyến nghị như sau:

Thứ nhất, các trường đại học cần chú trọng nâng cao nhận thức của sinh viên về sự cần thiết của khởi nghiệp đối với chính bản thân sinh viên, nhất là trong thời đại cách mạng công nghệ 4.0 thông qua các buổi tọa đàm, tư vấn, vừa chia sẻ vừa mang tính hướng nghiệp, từ đó sinh viên hình thành cho mình ý định khởi nghiệp một cách rõ ràng.

Thứ hai, các trường đại học cần chú trọng việc thiết lập và cải thiện hiệu quả hoạt động của các kênh thông tin hỏi đáp (như fanpage, hòm thư...) giải đáp cho sinh viên những thắc mắc có thể gặp phải khi khởi nghiệp, giúp sinh viên không gặp khó khăn khi tìm hướng giải quyết các vấn đề gặp phải và có thêm kinh nghiệm về kinh doanh.

Thứ ba, các trường đại học cần coi trọng việc xây dựng các chương trình đào tạo kiến thức kinh doanh cơ bản và các tình huống giả định gặp phải trong kinh doanh. Các tài liệu của chương trình nên có cả trên ứng dụng e-learning để phục vụ tốt nhất cho sinh viên ngay cả khi họ không có thời gian lên lớp.

Thứ tư, sự liên kết của trường học đại học và các doanh nghiệp khởi nghiệp là cần thiết để sinh viên có cơ hội giao lưu, học hỏi từ những doanh nhân khởi nghiệp thành công.