Trên nền thế mạnh về nguồn tài nguyên dược liệu, nhân dân các nước đã tích lũy được những kinh nghiệm và truyền thống lâu đời trong việc sử dụng các loại cây cỏ làm thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, để phát huy hết hiệu quả của dược liệu thì ngoài việc sử dụng theo kinh nghiệm dân gian, rất cần có các nghiên cứu để chứng minh hiệu quả cũng như tính an toàn của dược liệu, làm bằng chứng khoa học để sử dụng chúng trong phòng và điều trị bệnh. Bên cạnh đó, người dân hiện nay đang có xu hướng ưa thích sử dụng các loại thuốc có nguồn tự nhiên nhưng vẫn còn e ngại việc chế biến phức tạp như sắc, rang, hãm… Do vậy, việc nghiên cứu tác dụng và độc tính của các loại thảo dược, từ đó đưa vào sản xuất để bào chế ra các dạng thuốc như viên nén, viên nang, siro, cao thuốc… từ dược liệu có thể là một hướng đi thích hợp của ngành Dược nước ta hiện nay. Cây bìm bịp còn có tên gọi khác là cây xương khỉ, cây mảnh cộng, là một loài cây nhỏ, mọc trườn thuộc họ Ô rô (Acanthaceae). Cây được tìm thấy ở các nước Đông Nam Á và Trung Quốc, thường mọc hoang ở hàng rào, bờ bụi hoặc có thể được trồng. Theo đông y, cây có tác dụng điều kinh, tiêu thủng, khử ứ, giảm đau, liền xương. Tại các nước Đông Nam Á, người dân thường sử dụng lá bìm bịp để điều trị các chứng khó tiểu, tiểu ít. Trong một khảo sát về tình hình sử dụng cây cỏ làm thuốc điều trị bệnh tại Singapore, cây bìm bịp cũng được dùng để lợi tiểu, hạ huyết áp. Theo Võ Văn Chi trong sách “Cây thuốc An Giang”, toàn thân dược liệu này có tác dụng tiêu phù. Đối tượng nghiên cứu cao chiết nước và cồn 700 từ lá bìm bịp. Nguồn nguyên liệu lá bìm bịp (Clinacanthus nutans) được thu hái tại huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam vào tháng 11/2020. Phương pháp Đo thể tích nước tiểu chuột sau 1, 2, 3, 4, 5,24 giờ. Phân tích chất điện giải nước tiểu 24 giờ. Kết quả Thể tích nước tiểu của chuột uống các cao lá bìm bịp tăng sau 5 giờ (p<0,05). Nồng độ Na+ và Cl nước tiểu 24 giờ tăng có ý nghĩa ở chuột uống các cao lá bìm bịp (p<0,05). Nồng độ K+nước tiểu 24 giờ ở lô cao cồn 2000 mg/kg thấp hơn có ý nghĩa (p<0,05) so với lô furosemid 10 mg/kg.
Cao nước và cao cồn bìm bịp được xếp vào nhóm 6 (gần như không độc) theo bảng phân loại độc tính cấp theo giá trị LD50 của Bộ Y tế. Cao nước liều 2000mg/kg và cao cồn liều 1000 và 2000mg/kg từ CNL làm tăng thể tích nước tiểu và tăng đào thải muối (Na+, Cl). Cao cồn liều 2000mg/kg làm giảm tác dụng phụ hạ K+huyết so với furosemid.
|