Nông sản nội “cõng” mác ngoại Theo thống kê, mỗi năm nông dân xã ĐắkBúk So (Tuy Đức) canh tác từ 800-900 ha khoai lang Benzen, với chất lượng và năng suất không nơi nào sánh được. Tuy vậy, điều đáng buồn, để vươn ra được thị trường nước ngoài, sản phẩm khoai lang Đắk Búk So phải qua các “đầu nậu” gắn cho thương hiệu của khoai lang Lâm Đồng. Các thương lái nơi đây cho biết, sở dĩ phải phụ thuộc vào điều đó là vì sản phẩm của bà con hiện chưa có tên tuổi trên thị trường tiêu thụ nên bị “lép vế” ngay tại sân nhà chứ chưa nói đến xuất khẩu. Ông Lê Văn Bảy ở thôn 4, xã Đắk Búk So đã gắn bó nhiều năm với cây khoai lang, tâm sự: “Năm 2009, tôi sang huyện Đức Trọng (Lâm Đồng) mua giống khoai lang cao sản về trồng thì thấy thật bất ngờ, cũng cùng một loại giống như vậy, nhưng ở Đắk Búk So cho năng suất đạt đến 30 tấn/ha, cao hơn tại chính “quê hương” của nó 1 tấn và gấp 1,5 lần so với năng suất giống khoai sử dụng lâu ngày ở địa phương. Ngoài năng suất thì chất lượng khoai lang trồng ở đây còn có mùi thơm đặc trưng nên rất được khách hàng ưa chuộng. Tuy chất lượng tốt, nhưng chúng tôi cũng chỉ bán được mức giá 7.000 đồng/kg, còn ở huyện Đức Trọng cũng giống đó có giá từ 11.000-12.000 đồng/kg loại 1 vì họ có thương hiệu”.
|
|
|
Nông dân thôn 4, xã Đắk Búk So (Tuy Đức) được mùa khoai lang Nhật Bản.
Ảnh: Ngọc Tâm
|
Tương tự như cây khoai lang, đối với trái sầu riêng ở huyện Đắk Mil cũng “sầu” như vốn dĩ cái tên nó đã có. Nói đến trái sầu riêng Đắk Mil thì ai cũng biết vì chỉ khi trồng trên vùng này nó mới có những hương vị đặc trưng riêng. Đó là việc phân biệt về chất lượng, mùi vị, nhưng nói đến “tên-tuổi” của trái sầu riêng Đắk Mil thì không ai biết cụ thể như thế nào. Ngay cả những nông dân có thâm niên gắn bó với cây sầu riêng, họ sẵn sàng trồng - chặt, thử nghiệm không ít giống được ngành chức năng khuyến cáo làm thương hiệu, giờ cũng chưa biết “tên” định gắn cho cây sầu riêng quê mình nó như thế nào. Ông Đinh Thế Hệ ở thôn Đức Trung, xã Đức Mạnh nói: “Năm 2007,gia đình tôi được chọn tham gia Hội thi tuyển chọn giống sầu riêng đầu dòng cho địa phương do UBND huyện Đắk Mil phối hợp với Viện Khoa học kỹ thuật Nông - Lâmnghiệp Tây Nguyên tổ chức. Quả sầu riêng của gia đình được Hội thi chấm giải nhất và đánh giá cao vì chất lượng thơm ngon, cơm vàng, hạt lép… Tuy vậy, kể từ ngày đó tới giờ, chúng tôi vẫn chưa nhận được một thông tin nào từ phía cơ quan chức năng hỗ trợ, hay tư vấn chăm sóc, hoặc làm thương hiệu. Cũng vì chưa có thương hiệu nên thương lái ở các tỉnh lân cận đã “tự do” tìm tới Đắk Mil mua hàng về gắn “mác” của mình và bán với giá cao”. Về chuyện xây dựng thương hiệu, ông Hoàng Mạnh Lâm, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cũng thừa nhận: “Đúng là hiện giờ cây khoai lang ở Tuy Đức vẫn phải mang nhãn của Lâm Đồng thì mới xuất khẩu sang Nhật được. Chính vì không có thương hiệu, nên phần giá chênh lệch từ việc gắn nhãn đều rơi vào túi tư thương hết, chứ nông dân trồng khoai lang. Tuy Đức chưa được hưởng gì hết ngoài việc bán được sản phẩm. Đấy là một thiệt hại không nhỏ cho người nông dân”.
|
|
|
Nông dân thị trấn Đắk Milthu hoạch sầu riêng. Ảnh: Tư liệu
|
Còn chờ… thương hiệu Trăn trở về câu chuyện xây dựng thương hiệu cho hàng nông sản tỉnh nhà, ông Lâm kể: không phải đến giờ các ngành chức năng, địa phương mới nhận thức được giá trị của việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp. Thực tế, từ năm 2006, Sở đã triển khai đề tài xây dựng thương hiệu cho các loại nông sản như hồ tiêu ở huyện Đắk R’lấp, sầu riêng ởhuyện Đắk Mil và cây khoai lang ở huyện Tuy Đức. Dù đã làm khá lâu, nhưng đến nay, mới chỉ có sản phẩm cây khoai lang là cơ bản hoàn thành. Riêng đối với cây sầu riêng, cây hồ tiêu sẽ còn khá lâu nữa. Trước hết đối với cây khoai lang, hiện tại nông dân đã thành lập được Hội khoai lang Tuy Đức, đó là một bước tiến quantrọng trong việc xây dựng và giữ vững thương hiệu sau này. Các tiêu chí về đăng ký nhãn hiệu và một số yếu tố kỷ thuật khác dự kiến cuối năm 2011 Sở sẽ làm xong để cây khoai lang Tuy Đức chính thức có “tên-tuổi”. Trường hợp cây sầuriêng, sở dĩ đăng ký thương hiệu lâu vì phải làm từ khâu chọn giống, nhân rộng mô hình, đến đánh giá kết quả và nghiệm thu đề tài là cả một quá trình không ngắn. Thực tế, chỉ tính khoảng thời gian từ khi trồng, đến lúc đợi sầu riêng cho quả đã mất 5-7 năm trời rồi… Còn riêng trường hợp xây dựng thương hiệu cho cây hồ tiêu ở Đắk R’lấp thì hiện giờ đã chết. Thực tế, ngay khi xây dựng thương hiệu cho cây hồ tiêu thì giá lên cao, nhưng chỉ được một thời gian ngắn, giá xuống thấp, nên nông dân phá bỏ, không làm theo quy hoạch, dẫn đến đề tài nàycũng “tắt” theo. Có thể nói, nhiều mặt hàng nông sản ở tỉnh có tiềm năng để xây dựng thương hiệu, nhưng với những gì mà ngành chức năng, các địa phương khẳng định thì việc để các loại mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh có tên trên “bản đồ nông sản” cả nước sẽ còn phải chờ lâu nữa. Và, trong khoảng thời gian này thì nhiều nông dân vẫn cứ tiếp tục chịu nhiều thiệt thòi từ việc hàng hóa mình làm ra không có tên-tuổi.
|
Huyện Đắk Mil xúc tiến hỗ trợ xây dựng thương hiệu hàng nông sản
Ông Hoàng Công Thắng, Chủ tịch UBND huyện Đắk Mil cho biết: “Hiện tại, huyện đã quyết định chọn ra các sản phẩm chính, bao gồm: cà phê, sầu riêng, bơ và hoa lưu ly để xúc tiến xây dựng thương hiệu. Với cây cà phê, Công ty Cà phê Đức Lập đã thành lập được Hội Cà phê Đức Lập và đang hoàn chỉnh các thủ tục để chuẩn bị xây dựng thương hiệu “Cà phê Đức Lập”. Địa phương đã hỗ trợ về vốn, chồi giống, cây ghép, tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo, tạo điều kiện cho nông dân được ghép cải tạo vườn cây. Đến nay, toàn huyện đã có trên 50 ha diện tích cây cà phê ghép, cho năng suất trung bình gần 5 tấn/ha. Với cây sầu riêng, từ năm 2007, địa phương cũng đã phối hợp với Viện Khoa học Nông, lâm nghiệp Tây Nguyên tổ chức Hội thi và tuyển chọn ra được 8 cây đầu dòng. Huyện cũng đã trồng được 2ha và dự kiến khi cây cho trái sẽ tiến hành các thủ tục đăng ký với Cục Sở hữu trí tuệ (BộKhoa học và Công nghệ) để xây dựng thương hiệu “Sầu riêng Đắk Mil”. Ngoài ra, hoa lưu ly cũng được huyện hỗ trợ kinh phí để trồng thử nghiệm khoảng 1.000 củ tại 1 hộ gia đình trên địa bàn và đã cho kết quả tốt… Phấn đấu trong năm 2011, huyện sẽ đăng ký và xây dựng được thương hiệu cho một trong số các sản phẩmtrên”.
Xây dựng thương hiệu liệu rồi có “đá” nhau?
Qua tìm hiểu được biết, ngay ở huyện Đắk Mil, cùng với việc huyện đang hỗ trợ xây dựng thương hiệu “Cà phê Đức Lập” thì Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Minh An ở xã Đức Minh cũng đã xây dựng nhãn hiệu “Coffe Đức Lập-Đắk Mil”. Liệu rồi hai sản phẩm này có “đá”nhau sau khi được đăng ký thương hiệu vì dễ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng? Theo ông Nguyễn VănToàn, Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Minh An, xã Đức Minh nói: “Hiện tại, đơn vị đã xây dựng được thương hiệu “Coffe Đức Lập - Đắk Mil”. Thương hiệu trên đã được doanh nghiệp tham gia vào các chương trình xúc tiến thương mại, hội chợ, triển lãm… do Trung ương, địa phương tổ chức. Đến nay, thương hiệu“Coffe Đức Lập-Đắk Mil” của Hợp tác xã đã có mặt ở nhiều nước trên thế giới như: Mỹ, Ôxtrâylia, Canađa, Trung Quốc…. Việc bảo vệ thương hiệu cũng được đơn vị đặc biệt quan tâm vì gần đây, Hợp tác xã cũng gặp nhiều việc tranh chấp về sáng chế, độc quyền thương hiệu. Tuy gặp khó khăn, nhưng đơn vị vẫn tiếp tục duy trì, giữ vững và bảo vệ tốt giá trị thương hiệu mà mình đã tạo dựng được.
|
|