Những thùng nuôi ong lấy mật hiện diện trên đất rừng tràm U Minh hạ - Cà Mau

Về miệt rừng U Minh những ngày này, đâu đâu cũng nghe cư dân bàn tán chuyện bầy ong lạ xuất hiện gần khu vực Vườn Quốc gia, và cả chuyện nhóm người lạ lén lún mang mật ong từ nơi khác về U Minh bán với giá rẻ nhưng “gắn mác” là mật ong U Minh Hạ.
Truy tìm mật và bầy ong lạ

Gần đây, cư dân lâm phần rừng tràm Cà Mau phát hiện hàng trăm thùng nuôi ong từ tỉnh ngoài chuyển đến miệt rừng U Minh hạ, và cả những chiếc xe tải nhỏ (biển số ngoài tỉnh) chở mật ong lãng vãng trong đêm trên địa bàn huyện U Minh. Dù chưa rõ sự tình ra sao, nhưng ông Nguyễn Văn Vững, Tập đoàn trưởng Tập đoàn Khai thác mật ong 19 tháng 5 (huyện U Minh) tỏ ra rất lo lắng. Ông nói rằng, nếu chuyện đó là thật thì những người trong giới Phong ngạn như chúng tôi bị ảnh hưởng không nhỏ.

Còn ông Phan Thành Đông, chủ đất rừng ấp 12 (xã Nguyễn Phích, huyện U Minh) thì cho rằng, nếu bắt quả tang kẻ nào bán mật ong dởm mà mạo danh mật ong U Minh Hạ, chính quyền nên xử nghiêm để làm gương, không để đối tượng xấu phá hoại uy tín, thương hiệu mật ong rừng tràm U Minh.

Qua tin báo của quần chúng, nhân dân địa phương, phòng chức năng của huyện U Minh tiến hành xác minh bước đầu và xác định những đồn đại của người dân là có cơ sở. Từ kết quả xác minh bước đầu ấy, ngày 23-3-2017, Chủ tịch UBND huyện U Minh Dư Bé Ba ký báo cáo nhanh gửi UBND tỉnh Cà Mau nói rõ việc phát hiện những thùng ong và mật ong từ các tỉnh khác (không rõ nguồn gốc) về huyện U Minh để nuôi và bán với số lượng lớn. Vấn đề trên đã ảnh hưởng rất lớn đến uy tín, chất lượng nhãn hiệu mật ong U Minh Hạ đã được Cục sở hữu trí tuệ công nhận cho huyện U Minh, cũng như những hộ dân hành nghề gác kèo ong, bán mật ong chân chính tại địa phương và quyền lợi người tiêu dùng.

Một ngày sau khi nhận được báo cáo từ huyện U Minh, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau có công văn hỏa tốc chỉ đạo Sở Công thương chủ trì, phối hợp với các đơn vị chức năng của tỉnh khẩn trương vào cuộc làm rõ vụ việc. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng tỉnh Cà Mau khẳng định có hiện tượng một số tổ chức, cá nhân lợi dụng lúc ban đêm để lén lút vận chuyển mật ong từ các địa phương khác về huyện U Minh. Nguồn mật không rõ nguồn gốc ấy sau đó được bán lại cho người tiêu dùng với giá thấp nhưng lấy thương hiệu mật ong U Minh Hạ. Tuy nhiên cho đến nay, lực lượng chức năng Cà Mau chưa phát hiện được trường hợp quả tang cụ thể nào nên chưa thể xử lí hành vi vi phạm.

Về chuyện những thùng ong lạ nuôi lấy mật, Đoàn liên ngành tỉnh Cà Mau xác định trên địa bàn huyện U Minh có tổng cộng 270 thùng ong nuôi (ong Ý) của Công ty TNHH Công nghệ Ubee (thuộc Hiệp hội Nuôi ong tỉnh Tiền Giang) do ông Huỳnh Công Tấn làm giám đốc. Trong đó, có 50 thùng nuôi ong đặt tại Trại thực nghiệm thuộc Trung tâm thông tin và Ứng dụng Khoa học Công nghệ Cà Mau, 220 thùng còn lại đặt tại khu rừng của hai hộ dân ở tuyến kinh 100-21 và 100-22 (thuộc địa phận ấp 14, xã Khánh An - nằm giáp ranh với Vườn Quốc gia U Minh Hạ).

Dời vị trí những thùng ong lạ

Làm việc với cơ quan chức năng tỉnh, Ban nhân dân ấp 14 (xã Khánh An) không đồng tình trước sự diện diện của bầy ong lạ từ doanh nghiệp. Trong khi đó, báo cáo từ Sở Công thương Cà Mau nhận xét rằng: Việc vận chuyển ong nuôi từ tỉnh khác về huyện U Minh để nuôi trong khi chưa được các cơ quan chức năng cho phép đã có dấu hiệu ảnh hưởng đến đàn ong nuôi bản địa, tiềm ẩn nguy cơ đàn ong và uy tín thương hiệu mật ong U Minh Hạ đã được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận nhãn hiệu tập thể cho Cà Mau.

Đại diện chính quyền huyện U Minh và cả Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cà Mau cũng có lập luận tương tự và cho rằng, vị trí đặt những thùng nuôi ong của doanh nghiệp tiếp giáp với Vườn quốc gia U Minh Hạ, có khả năng ảnh hưởng đến ong tự nhiên và tính đa dạng sinh học của Khu dự trữ sinh quyển thế giới đang được bảo vệ nghiêm ngặt. Từ cơ sở trên, Sở Công thương tỉnh đề xuất cần tập trung đồng bộ nhiều lực lượng vào cuộc nhằm kiểm soát, ngăn chặn, không để phát sinh các hoạt động vận chuyển ong và mật ong ngoài tỉnh về nuôi và lợi dụng thương hiệu mật ong U Minh Hạ để kinh doanh, mua bán bất hợp pháp.

Song hành các đề xuất nêu trên, Sở Công thương Cà Mau kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo: UBND huyện U Minh phối hợp với các ngành chức năng tuyên truyền, vận động di dời các thùng nuôi ong Ý ra khỏi rừng U Minh hạ.

Ông Lưu Văn Quốc, Phó Giám đốc Sở công thương còn đề xuất tỉnh UBND chỉ đạo các cơ quan nghiệp vụ đánh giá lại việc tổ chức nuôi thí nghiệm và phát triển đàn ong của tỉnh khác trên địa bàn huyện U Minh có phù hợp hay không để có chủ trương, quy định rõ ràng trong thời gian tới.

Thống nhất báo cáo, đề xuất từ Sở Công thương, ngày 31-3 vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau có công văn yêu cầu thủ trưởng các sở, ngành và các đơn vị liên quan căn cứ chức năng, nhiệm vụ của đơn vị mình và các văn bản pháp luật, quy định hiện hành khẩn trương tổ chức, triển khai thực hiện các phần việc về xử lí hoạt động vận chuyển ong và mật ong từ tỉnh khác về huyện U Minh để nuôi và bán với thương hiệu là mật ong U Minh Hạ.

Chấp hành sự chỉ đạo từ tỉnh, ngày 3-4 vừa qua, chính quyền huyện U Minh đã có động thái bước đầu. Sau khi tuyên truyền, vận động, tổ công tác của xã Khánh An (huyện U Minh) đã lập biên bản, buộc chủ nhân các thùng nuôi ong phải di dời bầy ong lạ ra khỏi địa bàn ấp 14 (xã Khánh An). Về lí do buộc di dời, Chủ tịch UBND huyện U Minh Dư Bé Ba cho rằng, do phía Công ty của ông Tấn đặt những thùng nuôi ong sai vị trí. Cụ thể, theo ông Dư Bé Ba, ông Tấn xin nuôi thử nghiệm 270 thùng ong Ý tại ấp An Phú (xã Khánh An) nhưng khi triển khai, có tới 220/270 thùng ong đặt ở ấp 14 (xã Khánh An) – cặp với Vườn Quốc gia U Minh hạ. “Do đặt sai vị trí nên chính quyền lập biên bản buộc ông Tấn phải di dời các thùng nuôi ong về đúng vị trí” – vị Chủ tịch huyện nói.

Trong khi đó, trả lời báo chí, ông Huỳnh Công Tấn cho rằng, loại ong mà Công ty của ông đang nuôi được bộ chức năng cho phép sản xuất, kinh doanh trên lãnh thổ Việt Nam.

“Chúng tôi cam kết nếu có quy định cấm thì chúng tôi thực hiện ngay. Còn nếu phát hiện có sai phạm, chúng tôi sẵn sàng chịu phạt nghiêm khắc” – ông Tấn cầu thị nhưng quả quyết như vậy.

Bầy ong lạ sẽ về đâu

Trong khi chờ đợi các quyết định sau cùng của tỉnh Cà Mau về số phận của bầy ong lạ, chúng tôi tiếp tục đi sâu tìm hiểu thì được biết, sự hiện diện của bầy ong nêu trên bắt nguồn từ sự hợp tác giữa Công ty TNHH Công nghệ UBEE với Trung tâm Thông tin và Ứng dụng khoa học công nghệ Cà Mau. Đầu năm 2017, Trung tâm cùng với doanh nghiệp tiến hành nuôi thử nghiệm loại ong Ý tại Khu nuôi thực nghiệm Khánh An (xã Khánh An).

Theo ông Quách Văn Ấn, Giám đốc Trung tâm Thông tin và Ứng dụng khoa học công nghệ Cà Mau, ong Ý là loại ong có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho phép nuôi rộng rãi trong cả nước, được Hội Nuôi ong tỉnh Tiền Giang chuyển giao công nghệ nuôi thí điểm tại tỉnh Cà Mau, mục đích nhằm khảo nghiệm sự thích nghi của loài ong này tại vùng đất U Minh Hạ. “Nếu đạt kết quả như mong muốn, Trung tâm sẽ tổ chức hội thảo khoa học lấy ý kiến các bên có liên quan rồi đề xuất tỉnh đưa ra cơ chế nhằm chuyển giao công nghệ đến người dân. Và nếu được nhân rộng, mô hình nuôi ong Ý sẽ giảm nhọc nhằn cho nghề nuôi ong và giải quyết chuyện ăn ong gây cháy rừng tại Cà Mau” – ông Ấn khẳng định.

Trong khi đó, ông Huỳnh Công Tấn thì cho rằng, rừng U Minh Hạ có thể khai thác mật ong với sản lượng từ 1.000-2.000 tấn/năm. Tuy nhiên, do làm theo cách truyền thống nên hiện tại chỉ mới khai thác được khoảng 10% sản lượng mật. Vì vậy, ông Tấn và nhóm bạn của mình đã tìm hiểu và sáng lập Công ty Ubee. Kế hoạch của ông Tấn và nhóm bạn là sử dụng loài ong Ý thử nghiệm trước, nếu thành công sẽ hợp tác với nông dân U Minh Hạ khai thác triệt để sản lượng mật ong dưới tán rừng tràm U Minh. “Chúng tôi mới ở giai đoạn nuôi thử nghiệm, mật ong chưa tung ra thị trường nên chưa có mua bán, thu lợi gì cả. Vì vậy, chúng tôi mong tỉnh Cà Mau hỗ trợ chúng tôi để khai thác tốt hơn tiềm năng mật ong U Minh Hạ” - ông Tấn tha thiết.

Liên quan đến tình trạng bầy ong lạ và hiện tượng mật ong ngoài tỉnh đưa về U Minh hạ, tại phiên họp thường kỳ tháng ba tổ chức vào ngày 4-4 vừa qua, Chủ tịch UBND Cà Mau đã chỉ đạo các cơ quan chức năng của tỉnh tiếp tục: Rà soát lại các quy định hiện hành xem việc đem hàng trăm thùng ong vào rừng U Minh để nuôi có phù hợp hay không vì rừng U Minh Hạ là rừng thuộc Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Sau khi rà soát, cơ quan chức năng tỉnh nhanh chóng báo cáo UBND tỉnh và đề xuất hướng xử lý chính xác.

Riêng đối với trường hợp đưa mật ong kém chất lượng từ nơi khác về khu vực rừng U Minh Hạ để bán ra với giá rẻ nhưng lấy thương hiệu mật ong U Minh Hạ, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau chỉ đạo chính quyền huyện U Minh phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra, xử lý nghiêm.