Qua tìm hiểu được biết triệu chứng này đã xuất hiện trước đó 3 tuần, tuy nhiên tại cơ sở y tế địa phương bệnh nhân dù đã thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán như siêu âm, MSCT bụng, nội soi dạ dày - ruột nhưng vẫn không phát hiện bất thường. Nội soi ổ bụng thấy hình ảnh một đoạn ruột vùng hồi tràng 30cm viêm đỏ, phù nề và được chẩn đoán Viêm Ruột Crohn. Tuy nhiên việc điều trị tích cực theo hướng này vẫn không cải thiện triệu chứng.
Tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn, sau khi thăm khám và hội chẩn với các chuyên khoa, các bác sĩ nghĩ đến nguyên nhân tắc động mạch mạc treo và bệnh nhân được chụp MSCT 64 lát động mạch mạc treo. Kết quả cho thấy huyết khối gây hẹp >70% ở phân nhánh mạc treo tràng trên và phù nề đoạn ruột hổng tràng. Do ruột chưa có dâú hiệu hoại tử nên bệnh nhân được sử dụng kháng đông. Sau 7 ngày điều trị kháng đông đủ liều, bệnh nhân đã không còn đau bụng. Tiến hành chụp MSCT kiểm tra lại cho thấy động mạch mạc treo không còn huyết khối, đoạn ruột hổng tràng hết phù nề rõ rệt. Bệnh nhân xuất viện vào ngày thứ 10 của điều trị.
Tắc động mạch mạc treo là tình trạng tắc nghẽn động mạch nuôi ruột làm cho máu không đến nuôi ruột non và ruột già và gây ra tình trạng hoại tử ruột. Nếu không được chẩn đoán cứu chữa kịp thời, bệnh sẽ gây ra tử vong khá cao đến 70-90%.
- Triệu chứng thường gặp là đau bụng từng cơn sau ăn. Triệu chứng này dễ bị bỏ qua, cho nên bệnh nhân thường đến bác sĩ khi đã muộn. Khi đau bụng liên tục và có phản ứng phúc mạc là lúc ruột bị hoại tử và tình trạng đã nguy hiểm. Các xét nghiệm chẩn đoán thường qui như siêu âm bụng hoặc chụp X quang thường qui ổ bụng không phát hiện được.
- Có nhiều nguyên nhân gây tắc mạch mạc treo bao gồm xơ vữa động mạch, cục huyết khối đến từ tim, viêm mạch máu sẽ làm cho cục máu đông kẹt lại ở những động mạch nuôi ruột.
- Bệnh thường chẩn đoán được khi các chẩn đoán khác đã loại trừ và từ triệu chứng đau bụng đặc trưng mà người thầy thuốc nghĩ đến nó. Với kỹ thuật hiện đại như máy chụp đa cắt lớp điện toán 64 lát (MSCT), người thầy thuốc dễ dàng chẩn đoán bệnh lý này qua việc phát hiện mạch máu nuôi ruột bị tắc hẹp. Mặc dù chẩn đoán được, nếu bệnh diễn tiến hoại tử ruột thì dù phẫu thuật cắt đoạn ruột, tỉ lệ tử vong vẫn rất cao. Ngày nay, khi phát hiện sớm khi chưa hoại tử ruột, bệnh nhân có thể được phẩu thuật mạch máu, đặt stent, sử dụng kháng đông hoặc tiêu huyết khối sẽ cứu sống được bệnh nhân.
Qua trường hợp này cho thấy sử dụng các kỹ thuật chẩn đoán hợp lý với MSCT 64 lát, việc chẩn đoán được thực hiện nhanh chóng sau nhập viện. Đối với trường hợp này, điều trị tích cực kháng đông ở bệnh nhân tắc hẹp động mạch mạc treo chưa hoại tử ruột là một giải pháp đem đến hiệu quả tốt cho bệnh nhân. Ngoài ra, một điều mang ý nghĩa lớn hơn trong cộng đồng là cần cảnh giác với nguyên nhân nguy hiểm này, đặc biệt khi đau bụng sau ăn vẫn không khỏi, dù các xét nghiệm chẩn đoán bình thường và điều trị nội khoa tích cực.
BS. NGUYỄN HỮU TRÂM EM (Chuyên Khoa Tim Mạch - BV Hoàn Mỹ Sài Gòn) |