Cùng với quá trình đô thị hóa, chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) ngày càng gia tăng và có tác động xấu đến môi trường và sức khỏe con người. CTRSH nếu không được thu gom, xử lý đúng cách sẽ là nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. CTRSH khi phân hủy sẽ phát sinh mùi, vi sinh vật và các chất độc hại. CTRSH nếu bị vứt xuống thủy vực sẽ gây tắc nghẽn dòng chảy, ứ đọng nguồn nước.

Quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng là một quận công nghiệp trẻ, phân bố dọc theo quốc lộ 1A và có đường sắt Bắc Nam đi qua. Liên Chiểu có ưu thế và vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, thuận lợi phát triển giao thông vận tải, du lịch và tập trung 2 khu công nghiệp lớn của thành phố Đà Nẵng. Vị trí đị lý là điều kiện đặc biệt thuận lợi cho việc giao lưu với các tỉnh, khu vực xung quanh trong nước và quốc tế. Quận Liên Chiểu có tốc độ tăng trưởng kinh tế ngày càng cao nhưng phải đối diện dân số và CTRSH tăng. Trung bình trong 3 năm, từ năm 2020 đến năm 2022, dân số tăng 3,67%, tương ứng CTRSH tăng trung bình 9,37%. Đời sống nhân dân từng bước được cải thiện nên nhu cầu tiêu dùng, tiện nghi làm phát sinh CTRSH tăng tạo áp lực rất lớn cho công tác quản lý chất thải này. Tại quận Liên Chiểu vẫn còn hiện tượng CTRSH bị thải bỏ không đúng nơi quy định và không đảm bảo các điều kiện vệ sinh ở các khu đô thị, khu dân cư. Đây là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí và ảnh hưởng đến cuộc sống, sức khỏe của người dân sống trong khu vực.

Chính vì vậy, nghiên cứu này được thực hiện với mục đích đánh giá thực trạng công tác thu gom, vận chuyển CTRSH phát sinh trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp cho công tác quản lý CTRSH tại khu vực nghiên cứu.

1. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp thu thập, tổng hợp và phân tích số liệu: Phương pháp này chủ yếu thu thập tài liệu, số liệu và các vấn đề liên quan đến quản lý CTRSH (Các văn bản pháp luật, quy định, các mô hình quản lý) phục vụ cho nghiên cứu

- Phương pháp khảo sát thực địa: Trên cơ sở nghiên cứu về mặt lý thuyết và các số liệu thu thập được, tiến hành khảo sát và phỏng vấn để bổ sung, hoàn thiện thông tin. Thời gian vào buổi sáng và buổi chiều trong 9 ngày (từ ngày 12 tháng 8 năm 2024 đến ngày 20 tháng 8 năm 2024).

- Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp 03 cán bộ quản lý, 09 công nhân viên công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) Môi trường đô thị Hà Nội - chi nhánh miền Trung (URENCO 15) về công tác thu gom, vận chuyển CTRSH tại quận Liên Chiểu.

- Phương pháp xử lý số liệu: Xử lý số liệu thu thập được bằng phần mềm Excel.

2. Kết luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy tổng lượng CTRSH phát sinh của quận Liên Chiểu là 160 - 180 tấn/ngày. Thành phần CTR dễ phân hủy từ các hộ gia đình chiếm tỉ lệ cao 65% và rác thải tái chế (nhựa, vỏ lon, giấy) chiếm 13% trên tổng khối lượng CTRSH Lượng rác phân hóa bởi điều kiện gia đình, khu vực sống và thói quen ăn uống Lượng rác thải trên đầu người cao một phần là do các cơ sở kinh doanh quán ăn trên địa bàn. Hiện tại, công ty URENCO 15 đang thực hiện thu gom, vận chuyển CTRSH tại quận Liên Chiểu và số hóa trong công tác quản lý, điều hành thu gom vận chuyển và thu phí CTRSH. Nhờ đó, công tác thu gom, vận chuyển CTRSH đã có nhiều chuyển biến tích cực, không còn khu vực bị tồn đọng rác không thu gom, giảm các phản ánh của người dân về CTRSH. Hiệu quả thu gom đạt 98% tại các hộ gia đình, khu dân cư, cơ quan, trường học và 95% tại các nơi công cộng, đường dân sinh. Kết quả này đạt mục tiêu của Hội đồng nhân dân thành phố Đà Nẵng đề ra, tuy nhiên, công tác thu gom, vận chuyển CTRSH vẫn còn một số vấn đề tồn đọng. Rác thải vẫn còn tập trung chư phân loại, tình trạng bỏ rác thải xuống kênh rạch và không đúng nơi quy định do chưa được giám sát chặt chẽ. Để nâng cao công tác thu gom, vận chuyển CTRSH tại quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng, nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý tổng hợp và cơ chế, chính sách, áp dụng triệt để công cụ kinh tế “người gây ô nhiễm phải trả tiền”, tuyên truyền, phát triển nguồn lực cơ sở như nâng cao vai trò trách nhiệm của tổ dân phố, lấy lực lượng nòng cốt là Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên.