Ớt là một loại gia vị phổ biển, có chứa capsaicin được sử dụng như thuốc giảm đau (bắp, khớp, lưng, bong gân,….) dưới dạng mỡ bôi, xịt. Ngoài ra, capsaicin còn được sử dụng để làm giảm các triệu chứng bệnh lý thần kinh do herpes (bệnh zona thần kinh). Tuy nhiên, capsaicin kém tan, khó thẩm thấu nên gây các dụng phụ nóng rát trên da. Theo các nghiên cứu trên thế giới, capsaicin dưới dạng nano sẽ làm tăng khả năng thẩu thấu vào da, từ đó làm giảm tác dụng phụ (đỏ, nóng) và tăng hiệu quả.

Trong đề tài “Nghiên cứu bào chế sản phẩm giảm đau chứa nano cao ớt”, nhóm tác giả Viện Khoa học Vật liệu Ứng dụng đã thu hái ớt hiểm ở TPHCM và Đà Lạt, sơ chế rửa sạch, xay nhỏ thành bột. Sau đó, tiếp tục bào chế (gia nhiệt bằng dầu thực vật, thêm nước cất, chất hoạt động bề mặt) để thu nano cao ớt. Ngoài capsaicin, nano cao ớt còn chứa một số thành phần hóa học khác như chất béo, carotenoid, triterpenoid tự do, saponin, các hợp chất khử, acid hữu cơ,…

Cuối cùng, nhóm phát triển sản phẩm gel giảm đau với một số thành phần như nano cao ớt (0,15% capsaicin), tá dược tạo gel, Propylene glycol (5%), Glycerin (1%), Menthol (0,5%) , Camphor (0,5%), nước cất,… Trong đó, hỗn hợp menthol – camphor được nhóm thêm vào công thức với tỷ lệ nhỏ, nhằm mục đích tăng hiệu quả trị liệu của sản phẩm, giúp làm dịu cảm giác nóng rát, mùi hăng cay gây ra bởi capsaicin, tạo cảm giác dễ chịu cho sản phẩm khi thoa lên da.

Về mặt cảm quan, gel nano cao ớt mềm, mịn, đồng nhất, không vón cục, có màu đỏ cam và mùi đặc trưng, bắt dính được trên da hay niêm mạc khi bôi, không tách lớp, không chảy lỏng. Thời gian sử dụng của sản phẩm ít nhất là 12 tháng. Các chỉ tiêu an toàn gel thuốc đạt TCVN 6972-2001.

Thử nghiệm trên thỏ cho thấy, gel nano cao ớt không gây kích ứng da. Ngoài ra, khi thử nghiệm trên chuột cho kết quả, gel nano cao ớt có khả năng giảm đau tương đương thuốc thương mại paracetamol/codein và kem bôi capzacin. Khả năng kháng viêm của sản phẩm tương đương thuốc thương mại diclofenac, và cao hơn so với kem bôi capzacin.

Theo TS Võ Đỗ Minh Hoàng, Chủ nhiệm đề tài, hiện nay trên thị trường có rất nhiều nhóm thuốc giảm đau – kháng viêm và được sử dụng rộng rãi ở nhiều dạng khác nhau như uống, dán, bôi ngoài da, xịt, tiêm. Tuy nhiên, do việc sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau có thể dẫn đến tình trạng lạm dụng thuốc, gây ra nhiều phản ứng phụ như tiêu chảy, nôn, rối loạn tiêu hóa và mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, dị ứng, suy gan, suy thận, sốc phản vệ… đặc biết đối với các thuốc uống hay tiêm. Trong khi đó, thuốc giảm đau, kháng viêm được điều chế từ các loại gia vị có sẵn trong nước còn khá ít.

Gel cao ớt sau khi đóng tuýp và bao bì. Ảnh: NNC

Qua việc thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu đã xây dựng được tiêu chuẩn cơ sở của nguyên liệu, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm. Đồng thời, làm chủ được quy trình công nghệ bào chế gel chứa nano cao ớt ở quy mô 1.000 đơn vị sản phẩm/mẻ (5kg nguyên liệu), có thể nâng quy mô, phù hợp với điều kiện sản xuất trong nước. Đề tài nghiên cứu của nhóm đã được Sở KH&CN TPHCM nghiệm thu trong năm qua. Nhóm mong muốn tiếp tục được thử nghiệm lâm sàng sản phẩm trên người để có thể chuyển giao công nghệ cho những đơn vị có nhu cầu.