Xuất phát từ nhu cầu tiêu thụ rau an toàn ngày càng cao, nhóm nghiên cứu của Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH-CN (Sở KH-CN Khánh Hòa) đã triển khai đề tài “Trồng rau thủy canh theo mô hình vườn treo”. Sau hơn 1 năm, đến nay Trung tâm đã xây dựng 20 mô hình trồng rau thủy canh và chuyển giao cho 9 hộ dân trên địa bàn TP. Nha Trang.

Qua đợt kiểm tra mô hình cho thấy các loại rau ăn lá như xà lách, cải xanh, tía tô, mồng tơi, é trắng... thích hợp với phương pháp này. Cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt, màu sắc xanh tươi tự nhiên, vị đậm đà. Th.S Lê Tuấn Quang, Chủ nhiệm đề tài cho biết: “Nhận thấy bộ dụng cụ trồng rau thủy canh vườn treo của Trường ĐH Nông lâm Huế có nhiều ưu điểm như giá cả thấp, dễ sử dụng… phù hợp để người dân thành phố tự trồng rau tại nhà, chúng tôi tiến hành nghiên cứu chuyển giao cho các hộ dân ở Nha Trang.

Tuy nhiên trong quá trình chuyển giao chúng tôi nhận thấy bộ dụng cụ vẫn tồn tại một số nhược điểm. Bởi đặc thù nhà ở khu vực thành thị là nhà ống, hướng lấy nắng cố định nhưng bộ phận trồng cây lại treo cố định thẳng đứng trong không gian nên một số hàng rau thiếu nắng làm rau kém phát triển.

Bên cạnh đó, hệ thống khung treo được dựng cố định, không cơ động, thô sơ và tính thẩm mỹ không cao khi đặt ở ban công, sân thượng. Vì vậy, chúng tôi đã nghiên cứu, cải tiến giúp cho mô hình phù hợp với điều kiện ở Khánh Hòa”, anh Quang chia sẻ. Theo Th.S Quang, bộ dụng cụ vườn treo dạng thảm sau khi cải tiến bao gồm 4 bộ phận chính: Bộ phận trồng cây là thảm có kích thước 1,7 x 1,8 m, hai mặt bên có các túi trồng.

Trong các túi trồng chứa giá thể trồng là mụn dừa, trấu hun… Hạt giống hoặc cây con sẽ được trồng trực tiếp vào giá thể trong các túi này. Bộ phận phân phối và thu hồi dinh dưỡng gồm máng chứa dung dịch dinh dưỡng, bơm và hệ thống ống tưới được lắp đặt phía trên vườn để dẫn truyền dung dịch dinh dưỡng phân phối tới các gốc cây.

Phía dưới vườn sử dụng các phụ kiện để giữ thảm trồng cố định dẫn hướng để dung dịch dịch dưỡng trở về máng chứa. Trong máng chứa có lắp đặt hệ thống phao để tự động cấp nước, giúp giảm thiểu công chăm sóc. Modul điều khiển thời gian tưới là 1 đồng hồ thiết lập thời gian, đồng hồ sẽ được thiết lập để cấp điện cho bơm hoạt động. Modul khung cố định vườn: Để giữ cho thảm trồng thẳng đứng trong không gian, hệ thống sử dụng bệ đỡ làm bằng sắt, sơn phủ và được dựng thành khung có chiều cao 2 m.

Để sử dụng bộ dụng cụ này, chỉ cần trải tấm thảm trồng ra, dùng móc treo lên khung, sau đó kết nối đồng hồ, thùng chứa và hệ thống tưới lại với nhau. Tiếp theo là dùng một ít giá thể đã xử lý bỏ vào túi trồng rồi gieo hạt hoặc cây con vào đó.

Dung dịch dinh dưỡng được pha theo tỷ lệ nhất định và đổ đầy vào thùng chứa. Thiết lập đồng hồ cấp điện cho bơm hoạt động để dung dịch lên phía trên vườn.

Dung dịch sẽ chảy dọc trong tấm thảm trồng và cung cấp dinh dưỡng cho cây, lượng dung dịch dư sẽ chảy về thùng chứa. Dung dịch dinh dưỡng sử dụng là NQ2 được tạo thành từ 12 chất: (Ca(NO3)2.4H2O; FeSO4; Ca(NO3)2; KH2PO4; MnNO3; MgSO4.7H2O; CuSO4.5H2O; MnSO4.2H2O; ZnSO4.7H2O; H3BO3; (NH4)6Mo7O24.4H2O; Urê). Khi sử dụng pha với nước sạch theo tỷ lệ 1:200, dung dịch có thể sử dụng cho các loại rau ăn lá. “So với hệ thống thủy canh hồi lưu dạng ống PVC thì bộ dụng cụ vườn treo dạng thảm có chi phí thấp hơn khoảng 2 triệu đồng, có thể trồng được 288 gốc rau hoặc cây cảnh với chi phí dung dịch dinh dưỡng hàng tháng khoảng 100.000 đồng. Hệ thống dễ dàng lắp đặt và vận chuyển, tiêu thụ điện năng thấp, thích nghi với điều kiện khí hậu của Việt Nam và các nước ôn đới”, Th.S Quang nói. Tại hội thảo “Triển khai nhân rộng mô hình trồng rau thủy canh hồi lưu theo công nghệ nghệ vườn treo” vừa được Sở KH-CN Khánh Hòa tổ chức, nhiều ý kiến cho rằng, công nghệ này có nhiều ưu điểm như không phải làm đất, trồng nhiều vụ, trái vụ, sản phẩm sạch đồng nhất, năng suất cao hơn 15 -25% so với SX rau truyền thống…

Bà Trần Thị Kim Liên, Phó Chủ tịch Hội Nông dân Khánh Hòa cho biết, đây là mô hình mới, rất phù hợp với người dân thành thị, người già và trẻ em cũng có thể tham gia. Tuy nhiên để nhân rộng mô hình, cần có bộ phận chuyên gia tư vấn hỗ trợ kỹ thuật cho người SX và người tiêu dùng.