Mô hình trồng hoa sinh thái tại cánh đồng mẫu xã Vị Thanh.

Những ngày cuối năm, không khí tại cánh đồng thuộc tổ hợp tác ấp 7, xã Vị Thắng khá rộn ràng. Trên bờ mẫu, hàng chục người đang tất bật trồng lại hoa. Dưới ruộng, nông dân tranh thủ sạ lúa để kịp lịch thời vụ sản xuất lúa Đông xuân. Đây là vụ lúa thứ 6 nông dân ở đây duy trì mô hình trồng hoa sinh thái để thu hút thiên địch diệt sâu rầy. Chỉ tay về những miếng ruộng sạ hàng thẳng, đẹp mắt, nông dân Khả Văn Ni phấn khởi cho hay: “Trồng hoa kết hợp với sử dụng các biện pháp tiết giảm chi phí các khâu, nhất là hạn chế tối đa việc sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nên hạ chi phí khoảng 150.000 đồng/công, trong khi lợi nhuận thu thêm gần 300.000 đồng”.  

Vụ Đông xuân này, tổ hợp tác trồng hoa trên diện tích 1,5ha, còn lại nông dân sẽ trồng dưa hấu, đậu bắp, bầu bí tùy nhu cầu. Ông Trần Văn Huynh, Chi hội trưởng Chi hội Nông dân ấp, cho biết: “Đây là kết quả của những đợt tham quan mô hình hay ở một số nơi rồi làm theo. Ngoài “tiếp tay” diệt sâu rầy, bảo vệ môi trường thì nông dân thu thêm vài ba triệu đồng từ trồng màu nên rất khoái. Hơn nữa, nông dân tụi tôi cũng cần phải được bảo vệ sức khỏe lâu dài trước tình trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tràn lan như hiện nay”.  

Tại xã Vị Thanh hiện có trên 90% nông dân áp dụng chương trình “1 phải, 5 giảm”. Ngoài việc hướng dẫn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, đúng cách, nông dân ở đây đã tiếp cận biện pháp công nghệ sinh thái trồng hoa trên bờ ruộng để hấp dẫn thiên địch, kiểm soát sâu hại trên đồng ruộng. 10 hố chứa bao bì thuốc bảo vệ thực vật cho bà con gom chứa sau khi sử dụng cũng đã được xây dựng. Ông Dương Hoàng Be, nông dân ấp 3, hồ hởi nói: “Tôi thấy việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật làm ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe nhiều quá nên đâm sợ. Từ sử dụng nấm xanh, trồng hoa sinh thái, các biện pháp nào hạn chế sử dụng thuốc tôi đều làm thử. Nông dân bây giờ phải thức thời. Cái nào mà hay thì mình phải học theo”.

Kỹ sư Lê Văn Thương, cán bộ kỹ thuật xã, tiếp lời: “Từ thành công bước đầu, chúng tôi dự tính sẽ nhân rộng mô hình trồng hoa sinh thái trên diện tích khoảng 300ha. Mô hình cánh đồng mẫu bước đầu còn gặp nhiều khó khăn nhưng chúng tôi rất hy vọng sẽ có nhiều đổi khác. Và thông qua mô hình này, sẽ dễ dàng tập hợp, vận động nông dân hướng đến khoa học công nghệ mới theo hướng xanh, sạch và bền vững”.  

Ông Phan Văn Bình, Trưởng Trạm bảo vệ thực vật huyện Vị Thủy, cho biết: “Từ 2 năm nay, chúng tôi cũng đã chuyển giao quy trình, kỹ thuật nuôi cấy nấm xanh để phòng trừ sâu rầy ở hầu hết các xã, thị trấn. Riêng vụ Đông xuân này, đã vận động nông dân thực hiện 21 điểm trình diễn sử dụng nấm xanh để phòng trừ rầy nâu hại lúa trên diện tích hơn 300ha. Kết quả, mô hình đã giúp cân bằng sinh thái cho đồng ruộng, giảm chi phí sử dụng thuốc bảo vệ thực vật”. 

Không chỉ tăng cường sản xuất theo hướng xanh, sạch trên cây lúa mà huyện còn hướng đến rau màu và chăn nuôi gia cầm. Trong đó, 15ha thuộc Hợp tác xã sản xuất dưa hấu VietGAP tại ấp 1, xã Vĩnh Thuận Tây là một điển hình. Ông Võ Văn Năng, Chủ nhiệm HTX cho biết, HTX áp dụng mô hình sản xuất theo VietGAP từ cuối năm 2010 và được cấp giấy chứng nhận vào tháng 8-2011. Ông Năng nhớ lại: “Lúc đầu rất lo lắng bởi quy trình sản xuất này có những đòi hỏi khá ngặt nghèo. Việc sử dụng phân, thuốc rất hạn chế và biết cách xử lý vỏ bao bì thuốc sau khi sử dụng. Có khi đang ở ruộng dưa thèm hút một điếu thuốc cũng không dám vì sợ ảnh hưởng đến môi trường phát triển của dưa”. Năm nay, sản phẩm không được bao tiêu một lần với số lượng lớn như 3 vụ trước đây và đầu ra, thời gian canh tác cũng phụ thuộc nhiều công ty, doanh nghiệp nhưng các xã viên đều quyết tâm duy trì vì xu hướng bây giờ người tiêu dùng đều muốn sử dụng sản phẩm an toàn”. 

Kỹ sư Trần Hồng Tim, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Vị Thủy, chia sẻ: Mặc dù đã đạt được một số kết quả bước đầu nhưng khó khăn nhất vẫn là người dân quen với tập quán sản xuất cũ chưa tích cực trong áp dụng khoa học công nghệ mới. Hơn nữa vấn đề vốn đầu tư xây dựng mô hình điểm có quy mô nhỏ, chưa nhân rộng được; đầu ra sản phẩm đạt các tiêu chuẩn chưa ổn định dẫn đến nông dân có tâm lý bất an, không mặn mà. Tuy nhiên, nhiều nông dân trong huyện rất tâm huyết với hướng sản xuất xanh, sạch và qua tham quan ở một số nơi đã tự sáng tạo mô hình phù hợp với điều kiện địa phương. Nếu được đầu tư thì đây sẽ là những nhân tố tích cực để cho nền nông nghiệp sản xuất xanh, sạch được nhân rộng.