Sự kiện này đã gây ra vụ sóng thần tàn khốc, làm hơn 400 người thiệt mạng và gây thương tích cho hàng nghìn người trên các đảo lân cận. Nghiên cứu mới của các chuyên gia tại Đại học Penn State đã chỉ ra rằng, từ nhiều năm trước, sườn núi đã dịch chuyển chậm, và tốc độ của quá trình này còn gia tăng rõ rệt trong những tháng dẫn đến vụ phun trào, cho thấy thảm họa có thể được dự báo nếu được giám sát đúng cách.

Để phát hiện những dấu hiệu bất ổn trước sụp đổ, nhóm nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật gọi là Radar khẩu độ tổng hợp giao thoa (InSAR), một phương pháp cảm biến từ xa dựa trên vệ tinh radar để đo sự biến dạng cực nhỏ trên bề mặt đất, chỉ vài inch. Họ phân tích hơn 10 năm dữ liệu từ các vệ tinh như ALOS-1, COSMO-SkyMED và Sentinel-1, nhằm tạo bản đồ biến dạng trên sườn núi lửa Anak Krakatau. Kết quả cho thấy, qua thời gian, điểm yếu hoặc đứt gãy dưới núi đã dịch chuyển khoảng 15 mét từ năm 2006 đến 2018, với những giai đoạn tăng tốc rõ rệt trước khi sụp đổ xảy ra, đặc biệt là giai đoạn cuối cùng kéo dài vài tháng trước sự kiện.

Các nhà khoa học khẳng định rằng, mặc dù kỹ thuật InSAR không còn mới mẻ, nhưng việc xử lý và phân tích khối lượng lớn dữ liệu trong thời gian dài như vậy vẫn rất hiếm và đòi hỏi nguồn lực tính toán mạnh mẽ. Nhóm đã sử dụng cụm máy tính hiệu suất cao của Viện Khoa học Dữ liệu và Tính toán của Penn State để xử lý hàng trăm hình ảnh radar, giúp theo dõi sát sao các chuyển động nhỏ của núi lửa trong thời gian thực. Phương pháp này hứa hẹn sẽ trở thành công cụ quan trọng trong giám sát hoạt động của các núi lửa đang hoạt động ở đại dương, đặc biệt là các khu vực không thể sử dụng các hệ thống theo dõi truyền thống như GPS do các hạn chế về an toàn và nguồn lực. Quá trình trượt chậm này biểu hiện như một "vụ lở đất chậm", và khi tốc độ gia tăng rõ ràng, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sắp đến thời điểm sụp đổ, giúp các nhà khoa học cảnh báo sớm và giảm thiểu thiệt hại.