Nông - Lâm - Ngư nghiệp [ Đăng ngày (27/02/2025) ]
Thành phần loài ốc và tỉ lệ nhiễm cercariae trên ốc thu trong ruộng lúa tại xã Trung Lập Thượng và Xuân Thới Thượng của thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Nghiên cứu: “Thành phần loài ốc và tỉ lệ nhiễm cercariae trên ốc thu trong ruộng lúa tại xã Trung Lập Thượng và Xuân Thới Thượng của thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam” do nhóm tác giả: Phạm Cử Thiện, Dương Thúy Quyên – Đại học sư phạm TP.HCM thực hiện

Huyện Củ Chi và huyện Hóc Môn là hai huyện ngoại ô của Thành phố Hồ Chí Minh có nước ngọt quanh năm. Huyện Củ Chi là huyện trồng lúa phát triển nhất với diện tích 5.523,26 ha (Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, 2019) và xã Trung Lập Thượng có diện tích trồng lúa lớn nhất trong huyện (1.209,30 ha). Hóc Môn là huyện giáp ranh huyện Củ Chi và hoạt động canh tác lúa vẫn đang phát triển mạnh với diện tích 1,583.80 ha (Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, 2020) và xã Xuân Thới Thượng của huyện có diện tích trồng lúa lớn nhất (558,25 ha). Phạm Cử Thiện và ctv. (2022) đã tiến hành thu mẫu ốc trong 2 kênh cấp nước cấp 6 của huyện Củ Chi (kênh Địa phận và Kênh Láng – Bến Mương) và tìm thấy ốc Sinotaia lithophaga, Filopaludina sumatrensis và Clea helena trong Kênh Láng – Bến Mương nhiễm cercariae của sán lá song chủ với tỉ lệ nhiễm lần lượt là 4,0%; 3,5% và 2,3%; hai nhóm cercariae nhiễm trên ốc gồm có Xiphidio cercariae và Furcocercous cercariae. Kênh cấp 6 của huyện Hóc Môn là Rạch Cầu Mênh – Rạch Bến Cát của huyện Hóc Môn cũng được thu mẫu ốc phân tích. Tuy nhiên, không tìm thấy cercariae nhiễm trên ốc. Theo Thái Trần Bái (2016), nhiều loài ốc là vật chủ trung gian của các loài sán ký sinh trên cá và người. Phạm Cử Thiện và ctv. (2019) đã nghiên cứu tỉ lệ nhiễm sán lá song chủ trên cá nuôi trong ao đất và phát hiện cá chép ta ở huyện Củ Chi nhiễm metacercariae của sán lá ruột Haplorchis pumilio và Centrocestus formosanus với tỉ lệ hơn 4,0%. Ốc dọc theo bờ ao của ao nuôi cá chép đã được thu nghiên cứu, nhưng không có loài ốc nào nhiễm cercariae. Trong báo cáo của Phạm Ngọc Doanh và Nguyễn Thị Lê (2005), Pleurolophocercous cercariae là cercariae của Haplorchis pumilio và Centrocestus formosanus trong họ Heterophyidae. Như vậy, nguồn lây nhiễm của sán lá song chủ trên cá chép vẫn chưa được xác định, vì vậy, nghiên cứu cercariae trên ốc trong ruộng lúa ở huyện Củ Chi và huyện Hóc Môn giáp ranh huyện Củ Chi đã được tiến hành để xác định có phải Pleurolophocercous cercariae tồn tại trong ốc trên ruộng lúa quanh khu vực ao nuôi cá hay không. Vòng đời của sán lá ruột nhỏ có 3 ký chủ và ốc là ký chủ trung gian thứ nhất, cá là ký chủ trung gian thứ hai, động vật ăn cá và người là ký chủ cuối cùng (Elsheikha và Elshazly, 2008). Con người và vật nuôi thường bị nhiễm sán lá song chủ khi ăn cá (Chai et al., 2005) và khi bị nhiễm sán lá ruột nhỏ nặng sẽ gây ra các triệu chứng khó chịu và có hại với đường tiêu hóa (Nawa et al., 2005). Bùi Thị Dung và ctv. (2010) đã nghiên cu v sự phân bố của ốc nước ngọt trên ruộng lúa ở tỉnh Nam Định và ghi nhn được 10 loài ốc thuộc họ Bithyniidae, Stenothyridae và Planorbidae chiếm ưu thế trên ruộng. Nguyễn Phước Bảo Ngọc và ctv. (2014) đã thu ốc trong ruộng lúa An Hòa thuộc tỉnh Tuy Hòa và tìm thấy 9 loài ốc, trong đó Melanoides tuberculate, Sermyla tornatella và Bithynia sp. bị nhiễm cercariae của sán lá song chủ. Nguyễn Thị Dưỡng và Phạm Cử Thiện (2022) đã tìm được 8 loài ốc trong ruộng lúa ở huyện Cần Giờ của Thành phố Hồ Chí Minh và tìm thấy cercariae trong ốc Bithinya sp. và Melanoides tuberculata bao gồm Xiphidio cercariae, Furcocercous cercariae và Pleurolophocercous cercariae. Nghiên cứu cercariae trên ốc trong ruộng lúa ở huyện Củ Chi và huyện Hóc Môn đã được thực hiện, nhằm xác định tỉ lệ nhiễm sán lá song chủ trên ốc và đa dạng thành phần loài ốc trên ruộng lúa ở Thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu thành phần loài ốc trong ruộng lúa ở xã Trung Lập Thượng, huyện Củ Chi và xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí Minh được thực hiện vào tháng 10/2022. Tổng số 799 mẫu từ 5 loài ốc, 4 giống, 4 họ đã được thu từ 30 điểm trên 30 ruộng lúa và phân loại dựa theo đặc điểm hình thái gồm có: Pomacea canaliculata, Filopaludina sumatrensis, Filopaludina martensi martensi, Bithynia siamensis và Physa acuta. Chỉ có loài ốc Bithynia siamensis nhiễm Xiphidio cercariae với tỉ lệ nhiễm tổng cộng là 1,7% (N=118). Bốn loài ốc còn lại không nhiễm sán lá song chủ (giai đoạn cercariae). Kết quả góp phần cung cấp thông tin về đa dạng thành phần loài ốc và tỉ lệ nhiễm cercariae của sán lá song chủ trên ốc trong ruộng lúa ở huyện Củ Chi và huyện Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí Minh.

ntdinh
Theo Tạp chí nghề cá sông Cửu Long, số 24/2024
In bài viết  
Bookmark
Ý kiến của bạn

Video  
 

Video

 



© Copyright 2020 Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ - Sở Khoa học & Công nghệ TP. Cần Thơ
Địa chỉ: 118/3 Trần Phú - Phường Cái Khế - Quận Ninh Kiều - thành phố Cần Thơ
Giấy phép số: 05/ GP-TTĐT, do Sở Thông tin và Truyền Thông thành phố Cần Thơ cấp ngày 23/5/2017
Trưởng Ban biên tập: Ông Vũ Minh Hải - Giám Đốc Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ - Sở Khoa học & Công nghệ TP. Cần Thơ
Ghi rõ nguồn www.trithuckhoahoc.vn khi bạn sử dụng lại thông tin từ website này
-->