Mô hình Làng thông minh đã được nhiều quốc gia trên thế giới nghiên cứu, ứng dụng thí điểm và đưa ra tổng kết về mặt lý luận, kinh nghiệm thực tiễn gắn với bối cảnh cụ thể của từng địa phương và các định hướng mục tiêu của từng quốc gia. Trong mô hình LTM, việc xây dựng bộ tiêu chí, các chỉ số để đánh giá, đo lường mức độ thông minh của mỗi ngôi làng có thể có sự khác nhau, nhưng đều hướng tới mục tiêu chung là xây dựng nông thôn hiện đại, nông dân văn minh và nâng cao đời sống người dân khu vực nông thôn gắn với phát triển sinh kế và bảo vệ môi trường sinh thái. Tại Việt Nam, chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) về Nông thôn mới (NTM) đã mang lại nhiều tác động tích cực tới đời sống người dân khu vực nông thôn. Phát huy thành quả đó, trong giai đoạn mới, Chính phủ đã ban hành Quyết định 318/QĐ-TTg về Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 –2025. Trong đó đã đưa những định hướng điều chỉnh, nâng cấp bộ tiêu chí Chương trình MTQG NTM phù hợp đặc thù của vùng miền, nâng cao các chỉ tiêu, chỉ số kinh tế, xã hội khu vực nông thôn, đặc biệt là đưa ra một số tiêu chí về ứng dụng các giải pháp công nghệ số gắn với chương trình chuyển đổi số quốc gia.

Trong phạm vi nghiên cứu này, nhóm thực hiện tập trung nghiên cứu các vấn đề sau:

-       Nghiên cứu cơ sở lý luận thực tiễn xây dựng LTM trên thế giới và cơ sở pháp lý xây dựng bộ tiêu chí LTM -XKN tại Việt Nam để đề xuất bộ tiêu chí phù hợp với việc xây dựng và phát triển LTM trong bối cảnh phát triển NTM tại Việt Nam

-       Đánh giá sự phù hợp của Bộ tiêu chí thông qua khảo sát thực trạng một số xã đạt chuẩn NTM và kết quả triển khai mô hình LTM –XKN tại xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

Thực tiễn định hướng phát triển chương trình NTM giai đoạn 2021 -2025 tại Việt Nam đã đặt ra một số yêu cầu về chuyển đổi số trong NTM đáp ứng chiến lược chuyển đổi số quốc gia thông qua hoạt động ứng dụng CNTT, đầu tư hạ tầng số và các giải pháp thông minh trong quản lý điều hành, triển khai dịch vụ nông thôn. Điển hình là xây dựng “thôn thông minh” là chỉ tiêu bắt buộc đối với mô hình xã NTM kiểu mẫu. Trên cơ sở tham khảo các tiêu chí đánh giá NTM ở giai đoạn mới, phân tích các bộ tiêu chí đánh giá LTM và chuyển đổi số nông thôn trên thế giới, bài báo đã đề xuất bộ tiêu chí LTM –XKN gồm 5 nhóm tiêu chí, với 19 tiêu chí và 36 chỉ tiêu cụ thểcho việc đánh giá “tính thông minh/smart” của mô hình LTM –XKN. Tính phù hợp của bộ tiêu chí được thể hiện thông qua kết quả đánh giá hiện trạng đáp ứng của một số xã NTM và ánh xạ với kết quả thực tiễn ứng dụng mô hình tại xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, Tỉnh Thừa Thiên Huế.Bộ tiêu chí này là cơ sở đểlựa chọn các xã NTM ứng dụng thí điểm, đánh giá kết quả triển khai mô hìnhvà là căn cứ để các địa phương tham khảo, ban hành tiêuchí “thôn thông minh” gắn với phát triển mô hình xã NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021 -2025.

Kiến nghị Văn phòng Nông thôn mới Trung Ương xem xét, áp dụng thử nghiệm, lấy ý kiến rộng rãi về sự khó khăn, thuận lợi trong quá trình xây dựng và đạt được các tiêu chí ở các địa phương từ đó có cơ sở ban hành hành áp dụng và triển khai ở các vùng trong cả nước. UBND các tỉnh/Thành phố tham khảo để đưa vào bộ tiêu chí “thôn thông minh”. Để xây dựng mô hình đáp ứng các tiêu chí đề ra, cần sự vào cuộc của chính quyền, người dân, các cấp/các ngành và toàn thể hệ thống chính trị để xây dựng được mô hình LTM –XKN hiện đại, văn minh và phù hợp với bối cảnh phát triển nông nghiệp nông thôn hiện nay.