PAHs (Polycyclic Aromantic Hydrocacbons) là các hợp chất có khả năng gây ung thư xuất hiện ngày càng phổ biến trong môi trường đất, nước, không khí, trầm tích. Sự phổ biến của chúng bắt nguồn từ các hoạt động phát triển kinh tế, sinh hoạt của người dân. PAHs tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro tới sức khỏe người dân [1–3] đặc biệt là việc sử dụng nước sinh hoạt nhiễm PAHs [4]. PAHs xâm nhập vào cơ thể có thể gây ra các bệnh ung thư [5–8], ảnh hưởng tới DNA [9–10]. Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu đánh giá về sự xuất hiện của PAHs trong môi trường không khí [3, 11, 12] đặc biệt là trong môi trường nước hồ [13–16] và trầm tích hồ [17–18]. Tại Tây Ban Nha, nghiên cứu của Hijosa–Valsero và các cộng sự tại một số hồ tại Mediterran cho thầy, nồng độ PAHs rất cao từ 200–1000 ng/l [15]. Tại Trung Quốc, nồng độ PAHs tại cửa sông Hoàng Hà được ghi nhận với nước mặt 11,84 to 393,12 ng/l và nước ngầm 8,51–402,84 ng/l [19]. Tại Ấn Độ Sự xuất hiện của PAHs trong nước hồ gắn liền với các hoạt động của con người. Các nguồn thải đổ vào hồ đặc biệt từ các hoạt động đốt nhiên liệu hóa thạch trong công nghiệp, sinh hoạt, hóa chất bảo vệ thực vật [15] và giao thông [3].
Tại Việt Nam, đánh giá sự xuất hiện của PAHs trong môi trường cũng đã và đang được quan tâm nghiên cứu. Các nghiên cứ hiện đang tập trung vào các thành phần môi trường và đối tượng như trong không khí [20], bụi đường phố [21–23], nước sông [24], đất trầm tích [25], động vật đáy [26]. Hiện nay các nghiên cứu đánh giá về nồng độ các hợp chất PAHs trong nước hồ tại Việt Nam còn khá khiêm tốn. Do đó, nghiên cứu này tiến hành đánh giá nồng độ các hợp chất trong nước Hồ Tây, Thành phố Hà Nội với các mục tiêu: (1) Đánh giá được nồng độ PAHs trong nước Hồ Tây thành phố Hà Nội; (2) Xác định các hợp chất PAHs có nồng độ cao và sự phân bố của PAHs trong nước mặt Hồ Tây.
Một số kết luận được rút ra qua quá trình nghiên cứu nồng độ hợp chất PAHs tại Hồ Tây thuộc quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội như sau: Nồng độ (ng/l) trung bình của các hợp chất PAHs dao động từ 0,88 ng/l đến 10,34 ng/l. Tổng hàm lượng các chất của hợp chất PAHs trong các mẫu nước thu thập xung quanh Hồ Tây nằm trong khoảng từ 1,80 ng/l đến 52,20 ng/l. Nồng độ PAHs tại các điểm quan trắc đều thấp hơn so với tiêu chuẩn của Mỹ (USEPA), tổ chức y tế thế giới (WHO) Cộng đồng kinh tế Châu Âu (EEC). Các hợp chất PAHs chiếm tỉ lệ cao nhất trong số 16 hợp chất PAHs tại Hồ Tây là Naphthalene đạt 21%, Anthracene 17%, Phenanthrene 12%.
Sự phân bổ hàm lượng hợp chất PAHs xung quanh Hồ Tây là không đồng đều. PAHs có nồng độ cao xuất thiện tại các vị trí có nhiều hoạt động của người dân tại các vị trí quan trắc HT_10, HT_2, và HT7.
Số liệu quan trắc của nghiên cứu còn hạn chế, cần có hoạt động quan trắc mang tính thường xuyên, liên tục, có hệ thống để giám sát được hiện trạng, sự thay đổi nồng độ của PAHs trong nước Hồ Tây. |