Cây dành dành (Gardenia jasminoides Ellis) là cây thuốc có nguồn gốc ở châu Á, thường mọc nhiều ở các nước như Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Myanmar, Ấn Độ, Việt Nam. Các bộ phận của cây như lá, thân, rễ, quả, hoa, vỏ thân đều có thể sử dụng để làm thuốc. Lá có thể sử dụng tươi và được thu hái quanh năm, rễ có thể được thái lát nhỏ, đem phơi hoặc sấy khô để dùng dần. Quả chín được thu hoạch và sấy khô. Cho đến nay, có tới 162 hợp chất đã được phân lập và xác định từ cây thuốc này. Thêm vào đó, cây dành dành được sử dụng như một chất tạo màu tự nhiên ở nhiều quốc gia, bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Bắc Mỹ. Chính vì vậy, cây dành dành không những có giá trị trong chế biến thực phẩm trong các món ăn mà còn là một vị thuốc có nhiều công dụng trong chữa bệnh.
Ở nước ta, đã có các công trình nghiên cứu thành phần hóa học và tác dụng dược lý, tuy nhiên vẫn chưa có công trình nghiên cứu nhân giống in vitro cây dành dành được công bố. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục tiêu xây dựng quy trình nhân giống in vitro cây dành dành có hệ số nhân giống cao, cây in vitro sinh trưởng tốt. Quả dành dành bánh tẻ là phù hợp nhất để lấy hạt tạo nguồn vật liệu ban đầu. Khử trùng quả bằng dung dịch Presept 0,5% trong 10 phút cho hiệu quả khử trùng và sinh trưởng của cây tốt nhất (mẫu sạch là 94,67% và tỷ lệ nảy mầm là 90,59%). Môi trường phù hợp cho nhân nhanh in vitro cây dành dành là môi trường MS có bổ sung 1,5 mg/l BA cho hệ số nhân chồi đạt 7,29 chồi/mẫu. Đối với các vi chồi dành dành, sử dụng môi trường MS có bổ sung 30 g/l đường sucrose và 150ml nước dừa/lít cho vi chồi sinh trưởng mạnh, chất lượng chồi tốt. Môi trường ra rễ phù hợp cho chồi cây dành dành là môi trường MS có bổ sung 0,5 mg/l IBA hoặc môi trường ½ MS cho tỷ lệ ra rễ đạt 100%, hình thái rễ bình thường, cây sinh trưởng tốt. |