Mè là một trong những loại cây lấy dầu nổi tiếng vì dầu mè có thể được dùng làm gia vị hay làm nguyên liệu trong các ngành sản xuất khác. Tại Đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 7.000 hectare mè, chiếm 17% diện tích mè cả nước và mè thường được trồng luân canh trên nền đất lúa và trồng vào vụ Xuân Hè.
Mè đen (Sesamum indicum L.)
Tuy nhiên, một trong những bất lợi chính của sản xuất nông nghiệp trong vụ Xuân Hè là thiếu nước ngọt sản xuất. Một số nghiên cứu cho thấy các chất điều hòa sinh trưởng như Brassinolide, hợp chất chứa Boron hay selenium có thể giúp cây trồng có thể chống chịu với điều kiện khô hạn khi sử dụng với liều lượng nhỏ. Bên cạnh đó, một số biện pháp canh tác như bố trí thời điểm xuống giống để giảm thiểu thiệt hại do thiếu nước ngọt trong sản xuất nông nghiệp cũng được nông dân lựa chọn. Ngoài ra, thời điểm thu hoạch cũng là yếu tố quyết định đến năng suất mè. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu cho thấy thời điểm xuống giống kết hợp với chất điều hòa sinh trưởng giúp tăng sinh trưởng, năng suất mè. Vì vậy, thí nghiệm được thực hiện nhằm mục tiêu (i) xác định thời điểm xuống giống và hoạt chất sinh trưởng phù hợp cho tăng năng suất mè, (ii) xác định thời điểm thu hoạch phù hợp để đạt năng suất và hàm lượng dầu trong hạt mè tốt nhất.
Thí nghiệm 1 được bố trí 2 nhân tố:
thời điểm gieo sạ (sớm 14 ngày, trùng với nông dân và trễ 14 ngày so với nông dân);
sử dụng hoạt chất sinh trưởng (Brassinolide, Canxi-Bo và Selenium).
Thí nghiệm 2 được bố trí 2 nhân tố:
(A) thời điểm gieo sạ (sớm 14 ngày, trùng với nông dân và trễ 14 ngày so với nông dân),
(B) thời điểm thu hoạch (85, 95 và 100% lá vàng). Mỗi nghiệm thức có 3 lần lặp lại.
Kết quả cho thấy xuống giống sớm 14 ngày cho số trái trên cây, số hạt trên trái, khối lượng 1.000 hạt và năng suất cao. Phun bổ sung Canxi-Bo giúp tăng số trái trên cây mè tại Lấp Vò. Trong khi phun Brassinolide làm tăng chiều cao cây, số trái trên cây và năng suất mè tại Hồng Ngự. Thu hoạch mè vào thời điểm 95% hoặc 100% số lá chuyển vàng cho năng suất mè cao hơn so với thu hoạch mè vào thời điểm 85% lá vàng. Thu hoạch mè vào thời điểm 100% số lá chuyển vàng cho hàm lượng dầu trong hạt cao.
|