Kiểu xếp mô (A); Kiểu đóng khuôn (B)

Nấm rơm (Volvariella volvacea) được trồng nhiều phổ biến ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới (Li and Oberlies, 2005), giữ vai trò quan trọng trong việc làm giảm các chất thải nông nghiệp như rơm rạ, vỏ bông vải, xác mía, lá chuối và một số vật liệu khác (Wang, 2014). Nấm rơm có chứa 89-91% độ ẩm, 0,97-1,26 hàm lượng tro, 2,78-3,93% protein, 0,25-0,65% chất béo, 0,09-1,67% dầu, 5,3-6,28% carbohydrate và 24,4-34,4 kcal (Beluhan and Ranogajec, 2011; Gamoclija et al., 2015).

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có truyền thống sản xuất nấm rơm theo phương thức ngoài trời từ những năm 1980 (Ngô Thị Thanh Trúc và Nguyễn Thị Quế Hương, 2017), do nơi đây có nguồn rơm rạ dồi dào và khí hậu phù hợp cho nấm phát triển (Nguyễn Lân Dũng, 2002). Tuy nhiên, trong sản xuất có nhiều cách xếp mô chủ yếu là do kinh nghiệm người trồng. Ngoài ra, lượng meo sử dụng trong sản xuất tùy theo nguồn vốn của người dân. Điều này cũng là yếu tố làm cho năng suất nấm rơm không ổn định và lợi nhận chưa cao. Theo Ahlawat and Tewari (2007), ở điều kiện thuận lợi, chu kỳ phát triển của nấm rơm diễn ra trong thời gian 4 đến 5 tuần và là loại nấm sử dụng chủ yếu nguyên liệu carbohydrate từ nguyên liệu trồng có tỷ lệ carbon/nitơ (C/N) từ 40-60. Chính vì thế, phương pháp xếp mô hay đóng khuôn đều được xem là rất quan trọng trong trồng nấm, quyết định năng suất vì liên quan trực tiếp đến nhiệt độ và nguồn dinh dưỡng cho nấm sinh trưởng (Thiribhuvanamala et al., 2012). Ngoài ra, để hình thành quả thể nấm cần phải cung cấp nguồn giống nhất định đó chính là meo giống. Meo giống nấm rơm là hệ sợi nấm của nấm rơm phát triển trong giá thể và chuẩn bị cho mục đích nhân giống sản xuất nấm rơm, hay là một nơi sinh sản trung gian với hệ sợi tơ nấm rơm được dùng như là hạt giống cho trồng nấm (Ahlawat and Tewari, 2007). Tuy nhiên, thực tế hiện nay chưa có nghiên cứu về ảnh hưởng của cách chất mô và lượng meo giống nào là phù hợp với sản xuất nấm rơm ở ĐBSCL và đây là vấn đề mang tính khoa học mới cần được quan tâm. Chính vì thế, đề tài được thực hiện nhằm tìm ra cách chất mô và liều lượng meo giống phù hợp cho phát triển nghề trồng nấm rơm ngoài trời ở ĐBSCL.

Vật liêu nghiên cứu gồm bể xử lý rơm bằng cao su với kích thước là dài x rộng x cao là 2 x 1 x 1 m. Khuôn gỗ có kích thước dài x rộng x cao là 1,5x 0,3 x 0,3 m. Rơm cuộn (15 kg/cuộn) được mua từ ruộng sản xuất giống lúa OM5451 tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. Meo giống nấm rơm sử dụng trong thí nghiệm là 5 Sài Gòn và 9 Sài Gòn phối trộn theo tỷ lệ 1:1 được mua từ doanh nghiệp tư nhân Hai Thiêm, tại huyện Tam Bình tỉnh Vĩnh Long.

Thí nghiệm được thực hiện ngoài trời, bố trí khối ngẫu nhiên hoàn toàn với 8 nghiệm thức (NT): NT1:Xếp mô+ meo 40 g, NT2: Xếp mô + meo 80 g, NT3:Xếp mô + meo 120 g, NT4:Xếp mô + meo 160 g, NT5: Đóng khuôn + meo 40 g, NT6: Đóng khuôn + meo 80 g, NT7: Đóng khuôn + meo 120 g, NT8: Đóng khuôn + meo 160g và 5 lần lặp lại. Kết quả thí nghiệm cho thấy nhiệt độ và pH mô nấm nằm trong khoảng cho phép nấm rơm phát triển. Nhiệt độ mô nấm làm giảm tổng trọng lượng quả thể nấm. Biên độ chênh lệch nhiệt độ mô nấm ở cách chất xếp mô so với đóng khuôn là 2,20C. Chiều dài, chiều rộng và tỷ lệ dài/rộng của 30 quả thể xuất hiện đầu tiên đều không bị ảnh hưởng của cách chất xếp mô hay đóng khuôn. Tổng trọng lượng quả thể (2,86 kg/1,5 m dòng) và tổng số lượng quả thể (347,6 quả/1,5 m dòng) cao nhất ở phương pháp xếp mô kết hợp lượng meo 160 g/1,5 m dòng.