Các chỉ số sinh lý, sinh hóa máu ở động vật nói chung và ở gia cầm nói riêng phản ánh không chỉ trạng thái sinh lý của cơ thể mà còn là những chỉ số đáng tin cậy để ước đoán năng suất sinh trưởng và sinh sản. Các chỉ số sinh hóa máu có ý nghĩa rất quan trọng đối với quá trình quản lý nuôi dưỡng, kiểm soát mức độ cung cấp và cân bằng dưỡng chất trong khẩu phần ăn. Các nguyên tố vi lượng như sắt (Fe), đồng (Cu), kẽm (Zn), mangan (Mn), selen (Se)… không chỉ tham gia vào thành phần cấu tạo của nhiều enzyme xúc tác trong các phản ứng sinh học và trao đổi trong cơ thể, mà một số nguyên tố còn tham gia trực tiếp vào quá trình kiến tạo tế bào máu. Cu có vai trò quan trọng trong việc giải phóng Fe từ các tế bào khi hiện diện ở dạng liên kết với protein huyết tương. Bởi vậy, thiếu Cu sẽ làm cho sự huy động sắt từ các mô và hấp thu sắt bị trở ngại, do đó ảnh hưởng trực tiếp đến các chỉ tiêu huyết học, đặc biệt là hàm lượng hemoglobin (Lesson & Summers, 2001).

Gà LV là giống gà được Trung tâm Nghiên cứu gia cầm Thụy Phương, Viện Chăn nuôi Quốc gia chọn lọc từ nguyên liệu gà Lương Phượng nhập nội. Giống gà LV có đặc điểm ngoại hình và khả năng sản xuất phù hợp với các vùng sinh thái trong cả nước. Gà LV đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận giống gà tương đương cấp giống ông bà và đưa vào danh mục giống gốc theo Quyết định số 953/QĐ-BNNKHCN ngày 16/4/2004. Hiện nay, gà LV vốn là giống gà lông màu chủ lực trong cả nước. Tổng số 900 gà con LV 1 ngày tuổi được phân ngẫu nhiên thành 6 lô, mỗi lô nuôi 150 con, trong 3 ô chuồng (50 con/ô; mỗi ô là một lần lặp lại), tỷ lệ trống/mái là 1/1. Tổng số 108 mẫu máu của gà LV thương phẩm (54 gà trống và 54 gà mái) đã được sử dụng để khảo sát ảnh hưởng của chế phẩm phức kim loại (Fe, Cu, Zn và Se ở dạng siêu tán) đến chỉ số sinh lý, sinh hóa máu. Gà được nuôi tại Trạm nghiên cứu chăn nuôi gà Phổ Yên, xã Đắc Sơn, huyện Phổ Yên, tînh Thái Nguyên (trạm trực thuộc Trung tâm nghiên cứu gia cầm Thụy Phương) từ tháng 2 đến tháng 8 nëm 2015. Hỗn hợp các muối vô cơ của các nguyên tố vi lượng (Fe-FeSO4 .7H2O; Cu-CuSO4 .5H2O; Zn- ZnSO4 .7H2O; Se-Na2SeO3), hỗn hợp bổ sung khoáng vi lượng (Fe, Cu, Zn và Se) của công ty Bayer; phức vi khoáng hữu cơ siêu tán (Fe2O3 , ZnO, Cu và Se) có kích thước hạt từ 150nm đến 700 nm.

Thí nghiệm được thiết kế theo mô hình 3 yếu tố: (1) phức kim loại (ĐC1, ĐC2, 15, 20, 25 và 30%), (2) tính biệt (trống và mái) và (3) tuần tuổi(4, 8 và 12). Lô I (ĐC1): Gà được ăn khẩu phần cơ sở (KPCS) và được trộn với các nguyên tố khoáng vi lượng (Fe: 80 mg/kg, Cu: 8 mg/kg, Zn: 40 mg/kg và Selen: 0,15 mg/kg) ở dạng muối vô cơ với liều lượng từng nguyên tố theo khuyến cáo của Jurgens (2002) & NRC (1994) cho các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của gà LV nuôi thịt. Lô II (ĐC2): Gà được ăn KPCS và được trộn với các nguyên tố khoáng vi lượng (Fe: 70 mg/kg, Cu: 12 mg/kg, Zn: 30 mg/kg và Se: 0,18 mg/kg) theo liều khuyến cáo của hãng Bayer. Bốn lô thí nghiệm còn lại (lô III, IV, V, VI) ăn KPCS được trộn với hỗn hợp phức khoáng theo liều tăng dần tương ứng với liều lượng (Fe, Cu, Zn và Se) bìng 15, 20, 25 và 30% so với công thức lô I (ĐC1). Thông tin chi tiết về thành phần dinh dưỡng khẩu phần ăn của gà LV nuôi. Gà thí nghiệm được nuôi riêng theo từng ô với chế độ chăm sóc nuôi dưỡng theo quy trình của Trung tâm nghiên cứu gia cầm Thụy Phương. Số liệu được xử lý bằng phần mềm SAS 9.1.3 (2005). Mô hình MIXED được sử dụng để phân tích ảnh hưởng của phức kim loại, tính biệt và tuần tuổi đến các chỉ tiêu sinh lý, sinh hóa máu của gà LV thương phẩm theo mô hình thống kê.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, số lượng hồng cầu, bạch cầu và hàm lượng hemoglobin có xu hướng tăng lên (P 0,05). Các chỉ tiêu về sinh lý, sinh hóa máu của gà LV thương phẩm có xu hướng thấp nhất ở tuần tuổi thứ 4 và đạt cao nhất ở tuần tuổi thứ 8. Việc tăng nồng độ phức kim loại siêu tán trong khẩu phần nuôi gà LV thương phẩm đã cải thiện được số lượng hồng cầu và hàm lượng hemoglobin, nhưng không làm ảnh hưởng đến hàm lượng protein, albumin và globulin huyết thanh. Như vậy, việc sử dụng phức kim loại ở dạng siêu tán chỉ bằng 15, 20, 25 và 30% so với phức kim loại ở dạng muối vô cơ không những đã làm tăng số lượng hồng cầu, hàm lượng hemoglobin và số lượng bạch cầu mà còn làm giảm đáng kể lượng khoáng được sử dụng trong khẩu phần nuôi gà LV thương phẩm.