Rong câu (Ảnh: sưu tầm).

Tôm sú (Penaeus monodon) là đối tượng nuôi truyền thống, được nuôi với nhiều hình thức khác nhau như thâm canh, bán thâm canh, quảng canh,… Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều dịch bệnh xuất hiện trên tôm gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi, trong đó bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (acute hepatopancreatic necrosis disease - AHPND) làm tôm sú và tôm thẻ chân trắng chết hàng loạt. Cụ thể, năm 2016, bệnh hoại tử gan tụy cấp tính được ghi nhận xảy ra tại 299 xã của 82 huyện, thị xã thuộc 25 tỉnh với tổng diện tích hơn 6.032,68 ha (Bộ NN&PTNT, 2016).

Hiện nay, để phòng và trị bệnh hoại tử gan tụy cấp tính người nuôi sử dụng ngày càng nhiều hóa chất, kháng sinh (Lê Hồng Phước và ctv., 2011). Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh nhiều sẽ ảnh hưởng tiêu cực, tạo vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh, tồn lưu dư lượng kháng sinh (Dung et al., 2008). Do đó,nhiều nghiên cứu được tiến hành nhằm tìm ra một số giải pháp hữu hiệu giúp tôm đề kháng mầm bệnh tăng tỉ lệ sống cho tôm. Ngoài việc phòng bệnh bằng các chế phẩm sinh học hay thảo dược, người nuôi tôm còn ứng dụng các mô hình nuôi kết hợp với cá, lúa hay năng,… để giảm thiểu một số rủi ro về dịch bệnh, tăng tỉ lệ sống cho tôm nuôi hay xử lý môi trường mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nuôi (Huỳnh Quang Năng, 2005). 

Trong thời gian gần đây, các hình thức nuôi kết hợp đang được nghiên cứu và áp dụng như là giải pháp phòng bệnh có hiệu quả, đặc biệt là các mô hình nuôi tôm kết hợp với nhiều loài rong biển (Huỳnh Quang Năng, 2005; Izzati, 2011; Ihsan, 2012; Rejeki et al., 2016). Ngoài tác dụng xử lý ô nhiễm dinh dưỡng trong các ao nuôi, rong biển còn có khả năng giúp tăng sức đề kháng, chống stress (Cruz-Suasrez et al., 2010; Tawil, 2010) và kích thích tăng trưởng (Cruz-Suarez et al., 2008), do rong có chứa các hợp chất có hoạt tính sinh học như polysaccharide, sulfated galactans (Sirirustananun et al., 2011). 

Giống như các loài rong biển khác, rong câu (Gracilaria sp.) là nguồn nguyên liệu dùng cho chiết xuất agar, làm thực phẩm, đặc biệt rong câu được sử dụng trong các mô hình nuôi kết hợp với tác dụng xử lý môi trường nuôi thủy sản (McHugh, 2003; Lê Như Hậu và Nguyễn Hữu Đại, 2007). Đồng thời, rong câu (Gracilaria sp.) được ghi nhận có chứa nhiều hợp chất giúp tăng miễn dịch và có thể thay thế một phần thức ăn công nghiệp trong nuôi tôm thẻ chân trắng (Marinho-Soriano et al., 2007; Chen et al., 2012). Ngoài ra, rong câu kết hợp với các loài thủy sản khác sẽ duy trì cân bằng hệ sinh thái, hạn chế dịch bệnh trên nhiều đối tượng thủy sản và mang lại kinh tế cho người dân. Bên cạnh đó, rong câu được đánh giá như một bộ máy lọc sinh học giúp xử lý nước ao và làm trong nước (Lê Như Hậu và Nguyễn Hữu Đại, 2007).  Do vậy, nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá sự ảnh hưởng của việc nuôi tôm sú kết hợp với rong câu cùng với chế độ ăn khác nhau lên khả năng đề kháng bệnh hoại tử gan tụy cấp tính của tôm sú ở điều kiện phòng thí nghiệm.

Sau 60 ngày thí nghiệm, tôm thí nghiệm được xác định các chỉ tiêu tổng tế bào máu (THC), định loại bạch cầu (DHC), hoạt tính enzyme phenoloxidase (PO) và khả năng kháng lại vi khuẩn V. parahaemolyticus. Kết quả ghi nhận (i) tổng tế bào máu, bạch cầu không hạt và hoạt tính PO đều tăng đáng kể ở những nghiệm thức nuôi kết hợp; (ii) tỉ lệ chết tích lũy sau 14 ngày cảm nhiễm ở những nghiệm thức nuôi kết hợp có tỉ lệ thấp hơn (23,3%) so với nghiệm thức đối chứng (63,3%). Kết quả trên cho thấy tôm sú được nuôi kết hợp rong câu và chế độ cho ăn khác nhau giúp tăng cường đáp ứng miễn dịch và tăng tỉ lệ sống cho tôm sú khi cảm nhiễm với V. parahaemolyticus.