Ảnh minh họa.
Khu bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Hoàng Liên được thành lập ngày 27/3/2007 theo quyết định của UBND tỉnh Lào Cai. Có tổng diện tích tự nhiên 24.939 ha, nằm trên địa bàn hai xã Nậm Xé, Nậm Xây và một phần diện tích xã Liêm Phú, huyện Văn Bàn. Đây là vùng rừng nguyên sinh nằm trên các sườn núi cao từ 800 - 1900 m với hệ động vật rất đa dạng về thành phần loài và đặc trưng cho khu hệ động vật vùng Tây Bắc Việt Nam (Nguyền Quảng Trường, 2002). Theo tài liệu gần đây của Nguyẫn Văn Sáng và cộng sự (2005) đã công bố 80 loài lưỡng cư và bò sát cho huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai, trong đó 42 loài ếch nhái thuộc 6 họ, 2 bộ và 38 loài bò sát thuộc 12 họ, 2 bộ.
Nghiên cứu về thành phần các bò sát và lưỡng cư ở Hoàng Liên - Văn Bàn sẽ góp phần cập nhật các tư liệu khoa học về da dạng sinh học, làm cơ sở đề xuất các giải pháp bảo tồn tài nguyên thiên nhiên ở tinh Lào Cai.
Tác giả đã tiến hành phỏng vấn người dân địa phương, những người am hiểu về động vật hoang dã để xác định sự có mặt của chúng trong khu vực nghiên cứu. Trong quá trình phỏng vấn đặt ra nhiều câu hỏi có liên quan để kiểm tra độ tin cậy của thông tin do người được phỏng vấn cung cấp, đồng thời sử dụng bộ ảnh màu để hỗ trợ cho việc nhận dạng chính xác các loài. Phương pháp phỏng vấn chỉ áp dụng đối với các loài bò sát cở lớn, có đặc điểm hình thái để nhận biết hoặc có giá trị kinh tế cao như rùa, rắn, kỳ dà. Một số người thu mua động vật cũng đã được phỏng vấn về các thông tin liên quan. Xử lý mẫu vật bằng cách gây mê bằng miếng bông thấm etyl a-xe-tat trong lọ thủy tinh kín (Simmon, 2002). Tiến hành đeo nhãn đã ghi ký hiệu mẫu sau khi gây mê. Định hình mẫu vật: sắp xấp mẫu vào khay theo hình dạng tự nhiên, phủ giấy thấm lên trên, ngâm trong cồn 80 - 90% trong vòng 4 - 10 giờ tùy theo kích cở mẫu. Đối với mẫu bò sát, ếch nhái kích cở lớn phải tiêm cồn 90% vào bụng và cơ của mầu vật để tránh thối hỏng. Sau khi cố định, mẫu được bảo quản trong cồn 70% ở bình có nắp đậy kín. Mẫu vật được lưu giữ tại Khoa Quản lý Tài nguyên rừng và Môi trường, Trường Đại học Lâm nghiệp.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, đã ghi nhận được 41 loài bò sát thuộc 14 họ, 2 bộ và 43 loài lưỡng cư thuộc 7 họ, 2 bộ. Trong đó, 3 loài bò sát (Thằn lằn tai hải nam - Tropidophorus hainanus, Thằn lằn phê-nô tai lõm - Sphenomorphus cryptotis, Rắn lục giccdon - Protobothrops jerdonií) và 2 loài lưỡng cư Chàng an đec sơn - Odorrana andersonii, Éch suối - Syỉvirana nigrovittata) được ghi nhận mới cho khu bảo tồn. Mất sinh cảnh sống và săn bắt là mối đe dọa chính đến khu hệ bò sát và lưỡng cư tại khu vực. Trong tổng số loài được ghi nhận có 16 loài quý hiếm (chiếm 25% tổng số loài đã ghi nhận) trong đó có: 13 loài ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (2007); 7 loài ghi trong Sách Đỏ IUCN (2017); 7 loài trong Nghị định 32 (2006) cần được ưu tiên cho bảo tồn và 1 loài trong Nghị định 160/2013/ND- CP (NĐ160). |