Năm 2016, viện Nghiên cứu cây ăn quả Miền Nam (SOFRI) sẽ phối hợp cùng tập đoàn Lộc Trời và chính quyền địa phương triển khai đề án xây dựng chuỗi giá trị cây ăn quả theo hướng bền vững, không chỉ tại Bến Tre mà sẽ lan sang các tỉnh. TS Nguyễn Văn Hoà, viện trưởng SOFRI cho biết như vậy. Bưởi da xanh là giống trái ngon có nguồn gốc ở xã Tân Thanh, huyện Mỏ Cày, Bến Tre, được phát hiện qua các kỳ hội thi trái ngon. Đặc sản này của Bến Tre sẽ được phát huy thành thương hiệu của vùng.

Diện tích trồng bưởi ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) không ngừng tăng mạnh, nay đã đạt 25.300ha, sản lượng đạt khoảng 300.000 tấn/năm. Riêng giống bưởi da xanh với đặc điểm ngọt thanh, ráo múi, nhiều dưỡng chất, giá bán ổn định… đang được nông dân các tỉnh mở rộng diện tích (Tiền Giang: 3.800ha, Hậu Giang 3.000ha, Vĩnh Long vài trăm ha…).

Vấn đề hiện nay là nông dân sản xuất nhỏ lẻ, chưa liên kết được với doanh nghiệp, thu hoạch xong chỉ bán tại vườn; đóng gói, bảo quản còn lạc hậu nhiều so với thế giới. Từ đó khó kiểm soát chất lượng, không truy xuất được nguồn gốc và khó nâng cao thương hiệu.

Hiện nay, tại Bến Tre có trên 27.500ha cây ăn quả, sản lượng trên 330.000 tấn/năm. Riêng bưởi da xanh chiếm 20% diện tích (5.500ha) và là một trong năm loại cây ăn quả đặc sản có lợi thế phát triển kinh tế vườn của tỉnh. Bà Phan Thị Thu Sương, phó giám đốc sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Bến Tre, cho biết: diện tích bưởi da xanh đang cho trái 4.200ha, trồng mới 128ha và có hơn 46ha được chứng nhận GAP; năng suất bình quân 11,4 tấn/ha, sản lượng 47.670 tấn. Người trồng bưởi da xanh có thu nhập ổn định trên 400 – 500 triệu đồng/ha.

Tiền Giang là tỉnh có diện tích được chứng nhận GAP lớn nhất khu vực ĐBSCL với hơn 401ha, kế đến là Bến Tre với 218ha. Trong ba năm qua, diện tích cây ăn trái ở ĐBSCL đạt chứng nhận GAP tăng không nhiều. “Toàn ĐBSCL có trên 288.500ha trồng cây ăn quả, chiếm 34,2% diện tích của cả nước. Nhưng tới nay diện tích được chứng nhận GlobalGAP, VietGAP chỉ có 0,39%, tương đương gần 1.159ha. Phải hướng đến việc xây dựng các vùng chuyên canh cây ăn quả theo hướng bền vững, an toàn, chất lượng; tập trung xây dựng thương hiệu và gia tăng lợi nhuận cho bà con nông dân”, TS Hòa nói về đề án xây dựng các mô hình chuỗi giá trị trên cây bưởi da xanh.

TS Lê Quốc Điền, giám đốc trung tâm Chuyển giao kỹ thuật nghề vườn thuộc SOFRI, cho biết: giai đoạn 1, tại mỗi tỉnh sẽ xây dựng kế hoạch tổng thể và triển khai chi tiết các mô hình chuỗi giá trị trên cây bưởi da xanh với diện tích 100 – 120ha. Giai đoạn 2, từ năm 2017 – 2020: đề án sẽ mở rộng chuỗi giá trị trên một số cây trồng khác như xoài, thanh long, nhãn… theo quy hoạch của bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn. Phạm vi mở rộng tại các tỉnh có diện tích trồng cây ăn quả trọng điểm gồm Bến Tre, Tiền Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Hậu Giang, TP Cần Thơ.

Đề án tập trung thực hiện: tổ chức lại vùng nguyên liệu tập trung; chuyển giao kỹ thuật (canh tác, bảo vệ dịch hại, thu hoạch, bảo quản, giảm thất thoát sau thu hoạch), tăng phẩm chất, xây dựng thương hiệu; thu mua, tiêu thụ nội địa và xuất khẩu.

Ông Huỳnh Văn Thòn, chủ tịch HĐQT tập đoàn Lộc Trời cho biết, kinh nghiệm thực hiện xây dựng chuỗi giá trị bền vững trên cây lúa, càphê của tập đoàn Lộc Trời cho thấy liên kết sản xuất với doanh nghiệp là điểm mấu chốt. Tập đoàn Lộc Trời sẽ phối hợp với các bên để bắt tay tổ chức vùng nguyên liệu bài bản, cử cán bộ kỹ thuật để kiểm soát việc thực hiện đúng quy trình canh tác tiên tiến, an toàn và bố trí kinh phí để thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu các loại nông sản đạt chuẩn an toàn cho tiêu dùng trong nước và quốc tế.