Một chương trình năng lượng hạt nhân là quyết tâm ý chí của một quốc gia, đòi hỏi cần có sự chuẩn bị công phu, nghiêm túc, xây dựng kế hoạch một cách cẩn thận cũng như có sự chuẩn bị đầu tư về thời gian và nguồn nhân lực một cách tập trung, quyết liệt.
Có 3 chủ thể nổi bật trong chương trình ĐHN của một quốc gia là: Chính phủ, chủ đầu tư/vận hành và cơ quan pháp quy. Mỗi chủ thể đóng một vai trò riêng biệt nhưng đều có ảnh hưởng trách nhiệm quan trọng đến kết quả của chương trình ĐHN.
Theo hướng dẫn của IAEA, cơ sở hạ tầng ĐHN bao gồm 19 vấn đề cơ bản: 1. Vai trò, trách nhiệm của quốc gia; 2. An toàn hạt nhân; 3. Quản lý; 4. Vốn và tài chính; 5. Khuôn khổ pháp lý; 6. Thanh sát; 7. Khuôn khổ pháp quy; 8. An toàn bức xạ; 9. Lưới điện; 10. Phát triển nguồn nhân lực; 11. Sự tham gia của các bên liên quan; 12, Địa điểm và các công trình hỗ trợ; 13. Bảo vệ môi trường; 14. Kế hoạch ứng phó khẩn cấp; 15. An ninh và bảo vệ thực thể; 16. Chu trình nhiên liệu hạt nhân; 17. Chất thải phóng xạ; 18. Tham gia của các ngành công nghiệp; 19. Mua sắm (vật tư, thiết bị).
Trong 19 vấn đề nêu trên, vấn đề nào cũng có tầm quan trọng của nó và cần được xem xét cẩn thận. Tùy thuộc vào từng góc độ, mỗi vấn đề có mức quan trọng khác nhau.
Ở Việt Nam, từ khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án ĐHN Ninh Thuận (năm 2009), các bộ/ngành liên quan đã rất chú trọng đến công tác chuẩn bị và xây dựng cơ sở hạ tầng ĐHN trên tất cả các vấn đề cơ bản. Với sự hỗ trợ của IAEA thông qua các dự án hợp tác kỹ thuật (do Cục Năng lượng nguyên tử, Bộ KH&CN chủ trì thực hiện), Việt Nam đã từng bước hoàn thiện các vấn đề cơ sở hạ tầng ĐHN nhằm đảm bảo cho dự án ĐHN Ninh Thuận được thực hiện với độ an toàn và hiệu quả cao nhất.
Từ việc xem xét tự đánh giá của Việt Nam và qua làm việc với các tổ công tác của các bộ/ngành liên quan, đoàn công tác của IAEA đã đưa ra 42 khuyến cáo và 4 đề nghị để giúp Việt Nam tiếp tục hoàn thiện cơ sở hạ tầng ĐHN trong giai đoạn bước vào khởi công xây dựng nhà máy ĐHN đầu tiên ở Ninh Thuận. |