Phấn hoa trong buồng máy sấy

Trước tình hính đó, TS.Vũ Kế Hoạch, trường Cao đẳng kỹ thuật Cao Thắng TP. HCM đã thiết kế máy sấy phấn hoa bằng bằng phương pháp sấy lạnh.

Thực trạng sấy phấn hoa tại Việt Nam

Phấn hoa sau khi được ong thu gom về thưòng còn chứa hàm lượng nước rất cao. Đây là điều kiện môi trường rất thuận lợi cho các vi sinh vật phát triển và phá hoại sản phẩm, nên sản phẩm cần được thu hàng ngày. Hiện nay, ở Việt Nam do chưa có quy trình công nghệ để sấy phấn hoa, cũng như do thói quen và sự nhận thức chưa đầy đủ của người nuôi ong nên việc sấy phấn hoa rất thủ công.

Dẫn chứng điều này, TS. Hoạch đã khảo sát 67 trại ong tại Đăk Lăk, và kết quả là tất cả các trại ong đều làm khô phấn hoa bằng cách phơi nắng. Phấn hoa sau khi được thu gom từ các máng hứng phấn hoa, chúng được đổ vào các khay hoặc rải lên các tấm bạt để phơi nắng. Thời gian gạt phấn được tiến hành từ sáng đến 2 giờ chiều mới thu phấn nên thời gian phơi phấn ngắn và phấn hoa phải chờ qua đêm khi ẩm độ của nó còn rất cao và trưa hôm sau mới được phơi tiếp. Đây cũng là nguyên nhân chính làm cho chất lượng của phấn hoa suy giảm, phấn bị lên men và bị xuống màu trầm trọng.

"Cách làm này đã vô tình biến phấn hoa trở thành loại “thức ăn chết”, làm mất đi những công dụng quý vốn có của chúng, chất lượng phấn hoa không bảo đảm, nhiều thành phần quý bị mất đi, đồng thời tiềm ẩn những nguy cơ gây hại cho người tiêu dùng", TS. Hoạch nói.

Ngoài ra, người dân còn dùng máy sấy thủ công, đốt nóng bằng than, củi, để sấy phấn hoa. Cách làm khô phấn hoa này đều đạt chất lượng kém, không đáp ứng được các yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng do tác động của các tia tử ngoại và nhiệt độ sấy quá cao không kiểm soát được.

Từ phân tích loại máy có sẵn

Để khắp phục nhược điểm của các phương pháp sấy thủ công ở trên, một số nghiên cứu khoa học của các tác giả trong đề tài trọng điểm cấp nhà nước gọi tắt là chương trình KC-07.19/06-10 Trường đại học Nông Lâm Tp.HCM đã tiến hành chế tạo và thử nghiệm thành công máy sấy phấn hoa trong môi trường chân không.

"Ưu điểm của phương pháp sấy chân không là: phấn hoa không bị nhiễm bụi trong quá trình làm khô sản phẩm, kiểm soát được nhiệt độ và áp suất trong quá trình sấy phấn hoa, làm khô phấn hoa trong điều kiện nhiệt độ thấp, và chủ động làm khô phấn hoa trong mùa mưa, hạn chế được những biến đổi của phấn hoa xảy ra trong khi sấy.

Tuy nhiên, phương pháp này cũng có một số nhược điểm nhất định: giá thành thiết bị cao, điều khiển nhiệt độ trong môi trường chân không khó chính xác, thời gian sấy khá dài: trên 9 giờ/mẻ nên năng suất thấp", TS. Hoạch phân tích.

Đến máy sấy năng suất cao

Qua nghiên cứu các phương pháp sấy và thiết bị sấy, mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm và phạm vi ứng dụng khác nhau. Nhưng quan điểm lựa chọn phương pháp sấy và thiết bị sấy phấn hoa của tôi phải đáp ứng các tiêu chí sau đây: máy sấy phấn hoa đơn giản, dễ chế tạo, giá thành hợp lý, chi phí sấy thấp, thời gian sấy ngắn, năng suất cao và chất lượng phấn hoa đảm bảo. Từ đó, tôi quyết định đưa ra phương án thiết kế, chế tạo máy sấy phấn hoa bằng phương pháp sấy lạnh, TS. Hoạch chia sẻ.

Cấu tạo của máy gồm: buồng sấy chứa các khay sấy, quạt ly tâm, hệ thống trao đổi nhiệt: máy nén, bình ngưng tụ, dàn bay hơi, dàn ngưng, phin lọc, van tiết lưu...

Với phương pháp này thì không khí lưu động với chế độ hồi lưu hoàn toàn (100%) nên hệ thống ống khép kín, không cần cung cấp không khí mới. Các quá trình gia nhiệt, tách ẩm không khí sấy được thực hiện nhờ hệ thống lạnh. Năng suất của phương pháp này cao hơn gấp 3 lần so với máy sấy chân không. Đặc biệt, thiết bị đơn giản, rất dễ chế tạo, chi tiết sẵn có trên thị trường Việt Nam. Vì vậy, giá thành đầu tư ít tốn kém, phù hợp với điều kiện sản xuất và chế biến tại các cơ sở nuôi ong, thu hoạch phấn hoa. Tuy nhiên, do thiết bị sử dụng hệ thống sấy bơm nhiệt và tuần hoàn tác nhân sấy nên không gian choán chỗ cồng kềnh. Do đặc điểm của phương pháp sấy này nên chỉ ứng dụng để sấy sản phẩm ở nhiệt độ thấp”, TS. Hoạch nói.

Sản phẩm phấn hoa từ phương pháp này đã được kiểm nghiệm đạt tiêu chuẩn vi sinh do viện Pasteur TP. HCM kiểm nghiệm.