Việc đánh giá ổn định và khả năng bảo vệ của cồn cát ven biển nói chung đòi hỏi có các phân tích mang tính khoa học và thực tiễn rất cao. Thông thường, việc đánh giá này được thực hiện thông qua các phương pháp và tiêu chí cụ thể, ví dụ như: khả năng ổn định và có thể bị phá hủy của cồn cát dưới các tác động của sóng, dòng chảy ven trong các điều kiện bão. Đặc biệt là xác định được yêu cầu tối thiểu về quy mô hình học của cồn cát như chiều cao đỉnh và chiều rộng đủ khả năng không bị mất ổn định do xói lỡ cũng như bị tràn.
Tuy nhiên, ở các nước trên thế giới việc sử dụng các phương pháp cũng như tiêu chí có khác nhau. Đối với Hà Lan, yêu cầu về quy mô đối với cồn cát ven biển để bảo vệ các vùng đất thấp phía sau (cùng hệ thống đê biển) là rất cao, tiêu chuẩn tính toán đánh giá khả năng bảo vệ của cồn cát thường ngang với đê biển và đã được đưa vào thành các chỉ dẫn thiết kế rất chi tiết và khoa học. Để làm được điều này đòi hỏi có hệ thống số liệu cơ bản đầy đủ và quan trắc trong nghiều năm cũng như các công cụ tính toán riêng phù hợp với điều kiện thực tế địa hình, hải văn, khí tượng. Quan trọng hơn nữa là kinh nghiệm phân tích và khả năng đưa ra quyết định mang tính kỹ thuật phù hợp với thực tế.
Hiện ở Việt Nam không có đủ khả năng, điều kiện vận dụng các phương pháp xác định quy mô và khả năng ổn định của Hà Lan, vì vậy chúng tôi đã tìm hiểu và vận dụng một số kết quả, tài liệu, chỉ dẫn và tư vấn của một số chuyên gia của Mỹ, Úc để đưa ra một phương pháp đánh giá phù hợp và có thể chấp nhận, thực hiện trong điều kiện Việt Nam.
Xác định được kích thước của cồn cát đảm bảo ổn định dưới tác động của các yếu tố hải văn trong bão là một trong các yêu cầu khi nghiên cứu xác định vai trò và khả năng bảo vệ của cồn cát đối với hạ tầng dân sinh phía sau. Phương pháp xác định kích thước là xác định độ cao và chiều rộng yêu cầu của cồn cát.
Qua nghiên cứu cho thấy, việc áp dụng phương pháp tính toán kích thước cồn cát cho các cồn cát ven biển miền Trung là một trong các kết quả nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và thực tiễn quan trọng trong việc đưa ra quy mô, kích thước yêu cầu của tường cồn cát ven biển miền Trung đảm bảo khả năng ổn định dưới các điều kiện hải văn thiết kế. Kết quả tính toán kích thước cồn cát cũng giúp cho việc đề xuất quy hoạch định hướng cũng như các giải pháp quản lý, bảo vệ hệ thống cồn cát ven biển từ Quãng Ngãi đến Bình Thuận.
Tuy nhiên, phương pháp tính toán này còn có hạn chế là coi cồn cát ổn định tuyệt đối, chưa xét đến mức độ biến động về phạm vi của cồn cát dưới tác động của gió cũng như quá trình biển động đường bờ biển. Trong thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu áp dụng thêm phương pháp của các nhà khoa học Hà Lan trong việc tính toán kích thước yêu cầu của cồn cát và khả năng ổn định của chúng có xét đến ảnh hưởng của quá trình xói lở cồn cát trong bão./. |