Biến đổi khí hậu [ Đăng ngày (16/11/2020) ]
Biến đổi khí hậu: “Thiên nga xanh” của cuộc khủng hoảng tài chính tiếp theo
Các cuộc khủng hoảng tài chính thường bắt nguồn từ những sự kiện ít người thấy trước. Biến đổi khí hậu cũng có thể trở thành nhân tố như vậy và ngày càng nhiều ngân hàng trung ương cũng như các cơ quan giám sát lên tiếng cảnh bảo về nguy cơ này cho hệ thống tài chính.

Biến đổi khí hậu có thể châm ngòi cuộc khủng hoảng tài chính tiếp theo | Nguồn: BIS

Rủi ro hệ thống do tác động phức tạp của biến đổi khí hậu

Đầu tháng 1/2020, Ngân hàng thanh toán quốc tế (BIS) – một tổ chức được coi như “ngân hàng trung ương của các ngân hàng trung ương” – đã phát hành một báo cáo khá dày về viễn cảnh tài chính thế giới trong thập kỷ tới. Tài liệu này nhận định, biến đổi khí hậu có thể là nguyên nhân "kích hoạt cuộc khủng hoảng tài chính tiếp theo”, đồng thời khuyến cáo các ngân hàng trung ương đang "thiếu những công cụ cần thiết" để đối phó với nó.

BIS gọi sự kiện gắn với biến đổi khí hậu có khả năng gây rối loạn tài chính cực kì nghiêm trọng dẫn tới khủng hoảng đó là "thiên nga xanh" (green swan) - tương tự như khái niệm "thiên nga đen" - tức những diễn biến bất ngờ, không chắc chắn và xác suất xuất hiện không được phản ánh trong những dữ liệu hoặc hiểu biết quá khứ.

Nhận định nêu trên không hề vô căn cứ. Hãy tưởng tượng một cuộc khủng hoảng bất động sản gây ra bởi nước biển dâng và ngập lụt ven biển khiến hàng ngàn km2 đất không thể ở hoặc sử dụng cho nông nghiệp. Các nhà kinh tế đã nhìn thấy dấu hiệu này và thậm chí đo đạc được tác động của chúng. Chẳng hạn, nghiên cứu của TS Asaf Bernstein và các cộng sự tại ĐH Colorado và ĐH bang Pennsylvania cho thấy những khu vực bất động sản có khả năng chìm xuống nếu nước biển dâng lên 30 cm hiện có giá bán thấp hơn 15% so với những khu vực tương đương không có nguy cơ ngập lụt.

Cựu chủ tịch Hiệp hội Ngân hàng Thế chấp Mỹ Michael Berman đánh giá, mức sụt giảm giá trị tài sản như vậy có khả năng lan truyền trong hệ thống tài chính, đe dọa với những khoản vay dài hạn 20-30 năm và làm suy yếu khả năng tiếp cận tài chính của những nơi vốn đã nghèo khổ hoặc luôn phải vật lộn với lụt lội.

Biến đổi khí hậu cũng vừa được Ủy ban Giao dịch hàng hóa tương lai Mỹ (CFTC) nhắc đến lần đầu tiên trong báo cáo tháng 9/2020 như một “rủi ro hệ thống” đối với ngành tài chính-ngân hàng của nước này. Những tác động phức tạp của nó bao gồm các đợt điều chỉnh giá hỗn độn đối với nhiều loại tài sản khác nhau, nguy cơ lan sang khu vực khác trong hệ thống tài chính và khả năng gián đoạn hoạt động của toàn bộ thị trường tài chính.

Đó là chưa kể, bản thân quá trình chống biến đổi khí hậu đòi hỏi phải chuyển đổi quy mô lớn sang nền kinh tế không phát thải ròng carbon và điều này gây rủi ro cho hệ thống tài chính nếu thị trường và những người tham gia thị trường không thể thích ứng với những thay đổi nhanh chóng về chính sách, công nghệ, và sở thích của người tiêu dùng. Chẳng hạn, nghiên cứu của Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA) do chính phủ Đức tài trợ năm 2017 đã cảnh báo khối tài sản toàn cầu lên tới 20 nghìn tỷ USD có nguy cơ bị "mắc cạn" - tức trở nên vô giá trị vào năm 2050 khi thế giới ngừng sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Bão Harvey năm 2018 làm ngập hàng trăm nghìn căn nhà tại Texas, Mỹ | Nguồn: US National Guard, Public Domain
Bão Harvey năm 2018 làm ngập hàng trăm nghìn căn nhà tại Texas, Mỹ | Nguồn: US National Guard, Public Domain

Trong khi đó, báo cáo từ tổ chức thúc đẩy thị trường vốn bền vững Ceres công bố tháng 10/2020 cảnh báo, nhiều ngân hàng lớn nhất ở Mỹ đã đánh giá quá thấp rủi ro của các danh mục cho vay hợp vốn trước những thay đổi về chính sách biến đổi khí hậu hoặc tâm lý tiêu dùng.

Báo cáo của Ceres lập luận rằng, việc ngân hàng thương mại hoặc ngân hàng đầu tư cho vay nhiều vào các công ty nhiên liệu hóa thạch chỉ mang lại rủi ro thua lỗ ở mức khiêm tốn nếu những công ty này mất đi, nhưng khi cộng thêm rủi ro cho vay đối với những ngành khác bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu - chẳng hạn như nông nghiệp, xây dựng, giao thông... - thì tổng rủi ro sẽ tăng vọt lên hơn một nửa giá trị khoản vay của ngân hàng. Những ông lớn như JP Morgan, Citigroup, Morgan Stanley, Goldman Sachs và Bank of America đều có tên trong danh sách báo động này.

“Các ngân hàng không chỉ bị thua lỗ từ các khoản vay trong một số ngành công nghiệp lớn, mà việc bảng cân đối tài sản của họ nhanh chóng bị suy thoái sẽ khiến các ngân hàng không thể cho vay lẫn nhau”, cây bút tài chính David Callaway nhận xét. Đây chính là những gì đã xảy ra với ngân hàng Lehman Brothers và Bear Stearns trong cuộc khủng hoảng năm 2008 khiến họ rơi vào tình cảnh phá sản.

Các ngân hàng trung ương bắt đầu hành động

Việc nhận diện và cảnh báo nguy cơ của biến đổi khí hậu đối với hệ thống ngân hàng mới chỉ thực sự nổi lên trong vài năm gần đây. Nhìn chung, so với nhiều ngân hàng trung ương khác, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã chậm chạp hơn trong việc đề cập những rủi ro khí hậu, một phần do sự phân cực chính trị trong quan điểm ủng hộ hoặc phủ nhận biến đổi khí hậu ở quốc gia này. Tuy nhiên, từ đầu năm ngoái, FED đã bắt đầu nói về những nguy hiểm mà biến đổi khí hậu có thể gây ra đối với hệ thống tài chính. Nhiều giám đốc chi nhánh của FED cho biết, cơ quan này đang tính đến "các sự kiện thời tiết khắc nghiệt" trong vai trò giám sát tài chính của mình và coi những biến động gắn với biến đổi khí hậu “ngày càng liên quan”.

Ở bên kia đại dương, không ít ngân hàng trung ương của châu Âu cũng đã bắt đầu có các điều chỉnh. Đầu năm 2020, bà Christine Lagarde, chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB), cơ quan điều hành chính sách tiền tệ của khu vực đồng Euro, đã cam kết đưa biến đổi khí hậu vào chương trình nghị sự của mình.

Một liên minh toàn cầu mang tên Mạng lưới xanh hóa hệ thống tài chính (NGFS) - gồm 74 ngân hàng trung ương, trong đó có các nước châu Á như Trung Quốc, Singapore, Nhật Bản, Malaysia và Thái Lan nhưng không có Mỹ, được thành lập từ năm 2017 nhằm đưa các rủi ro liên quan đến biến đổi khí hậu vào hoạt động thanh tra và giám sát ổn định tài chính của hệ thống ngân hàng toàn cầu.

Năm ngoái, trong bức thư ngỏ ký chung với chủ tịch NGFS, thống đốc ngân hàng trung ương Anh và Pháp đã nhấn mạnh những nguy cơ của biến đổi khí hậu đối với nền kinh tế toàn cầu. Họ đề cập, để đạt mức phát thải ròng carbon bằng 0 vào năm 2050, trong thập kỷ tới, cần giảm lượng phát thải khí nhà kính này 45% so với mức của năm 2010 và điều đó đòi hỏi sự phân bổ lại vốn, hệ quả là dẫn đến những rủi ro như làm gián đoạn về lao động, công nghệ và biến động chính trị-xã hội.

Các hệ thống tài chính quốc gia cần liên kết lại trong một nỗ lực chung nhằm chống biến đổi khí hậu | Ảnh minh họa: Shutterstock
Các hệ thống tài chính quốc gia cần liên kết lại trong một nỗ lực chung nhằm chống biến đổi khí hậu | Ảnh minh họa: Shutterstock

Hiện nay, NGFS đã bắt tay xây dựng một cơ chế phân loại các hoạt động kinh tế thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh. Liên minh châu Âu (EU) cũng đang nghiên cứu một hệ thống phân loại của riêng mình, được theo dõi chặt chẽ bởi các cơ quan quản lý trên toàn thế giới.

Những người đứng đầu hệ thống tài chính của các quốc gia thành viên NGFS cảnh báo, nếu các ngành và công ty không tính đến tác động của biến đổi khí hậu trong các điều chỉnh hoặc kế hoạch của mình thì khó mà tồn tại được. Họ cũng nói rằng các ngân hàng trung ương nên "làm gương" bằng cách làm cho hoạt động của chính họ bền vững hơn. Quan trọng nhất, họ kêu gọi sự phối hợp đồng bộ hơn trong chính sách tiền tệ giữa các quốc gia để cùng đối phó với một vấn đề mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu.

Phong Du
Theo www.khoahocphattrien.vn (ntptuong)
In bài viết  
Bookmark
Ý kiến của bạn

Tin mới
Soi loài bọ ngựa duy nhất nằm trong Sách Đỏ Việt Nam
Bọ ngựa thông thường (Mantis religiosa) là loài duy nhất thuộc bộ Bọ ngựa (Mantodea) được đưa vào Sách Đỏ Việt...
Tế bào bị bỏ qua có thể chứa bí mật về cách ung thư lan rộng
Các tế bào từng được xem là thụ động giờ đây đã được nhìn nhận lại như những nhà điêu khắc trong quá trình phát triển của cơ thể. Chúng...
Sản phẩm OCOP đang ngày càng chứng tỏ được vị trí, thương hiệu
Không chạy theo số lượng, những sản phẩm OCOP 5 sao được chọn lọc kỹ lưỡng, như cất giữ một phần ký ức làng quê gửi tới thế...
Đông Thuận đảm bảo an toàn giao thông
Nhằm đảm bảo an toàn giao thông trên địa bàn, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân, Đảng ủy và UBND xã Đông Thuận, huyện Thới Lai...
Thúc đẩy chuyển đổi số, cơ sở dữ liệu ngành nông nghiệp và môi trường
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu hoàn thành các dự án chuyển đổi số quan trọng trong năm 2025, chuẩn bị đầu tư 2 dự án trọng...
Hội Cựu chiến binh tham gia đảm bảo an toàn giao thông
Từ đầu năm 2025 đến nay, Hội Cựu chiến binh (CCB) phường Thới Thuận, quận Thốt Nốt tổ chức nhiều hoạt động đảm bảo an toàn giao thông (ATGT) ở...
Tăng cường tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm an toàn giao thông
Từ ngày 1-3-2025, sau khi công an các quận, huyện không còn hoạt động, Trạm Cảnh sát giao thông (CSGT) Ba Láng được phân công phụ trách các tuyến giao...
Một số điểm mới của Luật Công chứng năm 2024
Ngày 26-11-2024, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Công chứng năm 2024. Luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-7-2025. Việc...
Thẩm định các đề án thăm dò khoáng sản tại hai địa phương
Sáng 25/6 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định đề án thăm dò khoáng...
Lãnh đạo thực hiện tốt công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu
(CT) - Ngày 13-6, Đảng ủy Trung đoàn 932 tổ chức hội nghị ra Nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ 6 tháng cuối năm...
Duy trì, nâng chất các tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp
Trong 6 tháng đầu năm 2025, cả hệ thống chính trị xã Ðịnh Môn, huyện Thới Lai phát huy nội lực, huy động mọi nguồn lực của các ngành, các...
Giữ gìn quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn nông thôn
(CT) - Trong giai đoạn 2021-2025, công tác giữ gìn quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội tiếp tục được xác định là nhiệm vụ trọng...
Việt Nam - Trung Quốc đẩy mạnh hợp tác giống cây trồng, vật tư nông nghiệp
Việt Nam - Trung Quốc tăng cường kết nối, hợp tác trong lĩnh vực giống cây trồng, vật tư nông nghiệp, mở ra cơ hội phát triển bền vững cho...
Khoa học dự báo, dẫn dắt ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn mới
Thứ trưởng Lê Công Thành đề nghị, Đảng bộ Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu tiếp tục khẳng định vai trò cơ quan nghiên...
Mối nguy hại khôn lường từ tư tưởng xét lại lịch sử
Trên thực tế, đa số các quan điểm xét lại, phủ nhận lịch sử đều xuất phát từ những thế lực chống đối, thành phần bất mãn chính trị và...

Video




© Copyright 2020 Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ - Sở Khoa học & Công nghệ TP. Cần Thơ
Địa chỉ: 118/3 Trần Phú - Phường Cái Khế - thành phố Cần Thơ
Giấy phép số: 05/ GP-TTĐT, do Sở Thông tin và Truyền Thông thành phố Cần Thơ cấp ngày 23/5/2017
Trưởng Ban biên tập: Ông Vũ Minh Hải - Giám Đốc Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ - Sở Khoa học & Công nghệ TP. Cần Thơ
Ghi rõ nguồn www.trithuckhoahoc.vn khi bạn sử dụng lại thông tin từ website này
-->