Cá lăng vàng (Hemibagrus nemurus) có kích thước nhỏ hơn lăng nha, những con lớn thường gặp có trọng lượng khoảng 300-500 g. Tuy nhiên, cá lăng vàng có giá thương phẩm cao và rất được ưa chuộng trên thị trường, thịt thơm ngon. Loài cá này có sức sinh sản tự nhiên không cao nhưng khai thác nhiều nên số lượng ngày một khan hiếm. Cá lăng vàng có thể nghiên cứu và sinh sản nhân tạo được ngay trên địa bàn tỉnh Bình Phước. Đây cũng là cơ sở khả quan cho việc phục hồi đàn cá trong tự nhiên. Cá chạch lấu (Mastacembelus favus) là loài có kích thước lớn nhất trong giống Mastacembelus. Thịt cá dai, thơm ngon, không xương dăm. Cá chạch lấu phân bố rộng rãi ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, có thể chưa là đối tượng có nguy cơ tuyệt chủng của những địa phương này, nhưng đối với tỉnh Bình Phước thì nguy cơ tuyệt chủng là rất cao. Ở khu vực tỉnh Bình Phước, một số loài thủy sản quý hiếm cần được bảo vệ như cá lăng nha, lăng vàng, trèn bầu, lóc bông và chạch lấu, trèn kết, trèn kính, v.v... Nếu 2 đối tượng cá lăng vàng, cá chạch lấu được lưu giữ, chúng sẽ góp phần quan trọng trong bảo tồn đa dạng sinh học. Để duy trì lâu dài thì động vật thủy sản lưu giữ đã già cần được tái tạo quần đàn. Việc thăm dò sinh sản rất quan trọng trong nhiệm vụ lưu giữ và bảo tồn, là cơ sở tốt phục vụ công tác tái tạo. Do đó, việc lưu giữ bảo tồn và thăm dò kích thích sinh sản nhân tạo cá chạch lấu và cá lăng vàng là việc cấp thiết hiện nay. Nghiên cứu này với mục tiêu chính là i) Tập hợp nguồn gen cá chạch lấu và cá lăng vàng trên địa bàn tỉnh Bình Phước phục vụ cho việc bảo tồn và lưu giữ, và ii) Thăm dò sinh sản nhân tạo, tái tạo nguồn lợi tự nhiên từ 02 nguồn gen đã thu thập cho các hồ trên địa bàn tỉnh Bình Phước.

Bảo tồn và sinh sản nhân tạo cá chạch lấu, cá lăng vàng được tiến hành tại Trung tâm Giống Thủy sản Bình Phước từ năm 2017-2019. Cá bố mẹ được tập hợp từ nguồn tự nhiên ở các hồ lớn tại Bình Phước. Cá chạch lấu được nuôi vỗ trong giai đặt trong ao, và cá lăng vàng được nuôi vỗ trong ao; và cả hai loài cá này đều được cho ăn bằng thức ăn công nghiệp. Mùa vụ sinh sản trong năm bắt đầu từ tháng 3-8, tập trung vào tháng 6-7, tỷ lệ thành thục của cá chạch lấu là 50-63%, cá lăng vàng là 15-22%. Chất kích thích sinh sản được sử dụng là HCG kết quả cho thấy HCG hiệu ứng tốt trên cá chạch lấu và cá lăng vàng. Thời gian hiệu ứng thuốc ở cá chạch lấu và cá lăng vàng lần lượt là 16-18 giờ và 10-12 giờ ở nhiệt độ 28-32o C. Trứng cá được gieo tinh bằng phương pháp nửa khô và ấp dính trên khung lưới. Tỉ lệ thụ tinh thấp nhất 60% ở cá chạch lấu và 80% ở cá lăng vàng. Trứng cá chạch lấu nở sau 46-55 giờ và cá lăng vàng sau 28-32 giờ ở nhiệt độ 28-30o C. Sau 72 giờ, cá bột được chuyển đến bể ương, cá chạch lấu được ương với mật độ 1.000-1.500 con/bể 2 m3 và cá lăng vàng được ương ở mật độ 10.000-15.000 con/m3 . Thức ăn trong giai đoạn ương là Artemia, Moina, trùn chỉ và thức ăn công nghiệp. Tỷ lệ sống thấp nhất ở cá chạch lấu là 44,6% và cá lăng vàng là 62,5%. Kết quả khảo sát đặc điểm sinh học cá chạch lấu và cá lăng vàng ở Bình Phước cho thấy đây là 2 loài cá phân bố rộng rãi ở Việt Nam.