Thành viên nhóm nghiên cứu khám phá các cổ vật trong hang. Ảnh: CNBC.

Hơn 100 chuyến lặn với tổng cộng 600 giờ trong những hang động ngập nước ở bang Quintana Roo giúp nhóm nghiên cứu phát hiện vô số cổ vật, bao gồm dụng cụ đào đất son như đá búa và búa đóng cọc nhỏ làm từ măng đá, vật đánh dấu giúp thợ mỏ định hướng trong mạng lưới hang động rộng lớn, lò dùng để nhóm lửa. Trong thời kỳ hoạt động khai thác mỏ diễn ra, các hang động chưa ngập dưới nước.

Việc đào mỏ diễn ra khi con người bắt đầu phân bố khắp khu vực. Sau đó, những hang động bị bỏ hoang cả thiên niên kỷ trước khi bị ngập cách đây khoảng 8.000 năm do mực nước biển dâng lên từ kỷ băng hà cuối cùng. Trước đó, nhóm nghiên cứu đứng đầu là nhà khảo cổ Brandi MacDonald ở Đại học Missouri, Mỹ, tìm thấy nhiều bộ xương người trong hang động nhưng chưa thể xác định tại sao con người lại có mặt ở đó.

"Bằng chứng khảo cổ trên khắp thế giới cho thấy con người đã sử dụng đất son hàng trăm nghìn năm. Ngay cả người Neanderthals cũng sử dụng đất son", MacDonald cho biết. Đất son được người tiền sử dùng để vẽ lên cơ thể và đồ vật, tiến hành mai táng và nhuộm da.

Nhóm thợ lặn khám khá những lối ngầm dài tổng cộng khoảng 7 km ở 3 hệ thống hang động riêng biệt. Theo nhà nghiên cứu Eduard Reinhardt ở Đại học McMaster, Canada, tất cả đồ tạo tác đều ở trạng thái nguyên thủy. Các nhà nghiên cứu có thể thấy rõ dấu vết đập gõ trên nền đá, công cụ nằm cạnh hố, chồng đá dùng để đánh dấu và hố để nhóm lửa thắp sáng hang động.