Nhân dịp năm mới 2019, Tạp chí Khám phá xin được giới thiệu bài chia sẻ của Th.s Vũ Tuấn Anh, chuyên gia đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp của Chương trình đối tác đổi mới sáng tạo Việt Nam – Phần Lan (IPP). Ông đã có một chuyến học tập kinh nghiệm kéo dài 12 ngày vào cuối năm 2018 từ một chương trình tài trợ của Bộ Ngoại giao Israel.

Sau đây là nội dung bài chia sẻ:

Cuối năm 2018, tôi nhận được học bổng chương trình MASAHV - Cơ quan Hợp tác Phát triển Quốc tế thuộc Bộ Ngoại giao Israel. Chương trình này nhằm giúp các quốc gia đang phát triển tìm hiểu về con đường trở thành Quốc gia Khởi nghiệp của họ. Đợt học tập và trải nghiệm tại Israel lần này, đoàn chúng tôi có 27 người từ 17 quốc gia, trong đó có 8 người Việt Nam bao gồm cả tôi.

Chương trình diễn ra trong 14 ngày gồm các hoạt động đào tạo, trải nghiệm các thành phần hệ sinh thái khởi nghiệp Israel với 10 đơn vị và hàng chục chuyên gia, nhà khởi nghiệp. Các chương trình hội thảo, gặp gỡ cá đoàn khách quốc tế của nhiều quốc gia khác nhau giúp chúng tôi hiểu sâu hơn về văn hóa khởi nghiệp đa quốc gia.

Tại Israel, tôi nhận thấy họ là một dân tộc của công việc và sự thẳng thắn.

Người Israel yêu thích sự tối giản, hiệu quả

Di chuyển trên các con phố tại thành phố Haifa (Israel) tôi quan sát hai bên vỉa hè và thấy những cột chống cây ở đây toàn làm bằng sắt. Nó khác ở Việt Nam sử dụng những cọc chống cây bằng tre, gỗ.

Những vật dụng làm bằng sắt thép cũng hiện diện trong đồ nội thất ở khách sạn 5 sao tại quốc gia này. Đa số vật dụng đều làm từ sắt thép từ các dụng cụ trong nhà tắm, đến bàn, ghế, tủ. Nệm cũng không dùng ga màu trắng mà sử dụng màu đậm. Thiết kế trong một căn phòng hết sức tối giản dù đây là khách sạn 5 sao.

Những điều này giúp tôi nhận ra rằng, người Isarael yêu thích sự hiệu quả, họ không màu mè, phức tạp mà chỉ quan tâm đến tính lâu dài, bền vững.

Có lẽ điều này cũng đúng trong cách làm việc của họ. Nhiều lần tiếp xúc với giới khởi nghiệp của quốc gia này, tôi nhận thấy, họ đánh giá năng lực con người dựa vào kết quả cuối cùng. Dù người làm việc đó là ai, vị trí nào, bằng cấp ra sao nhưng khi làm việc kết quả cuối cùng không thể hiện được năng lực thì người đó cũng không được coi trọng.

Người Israel họ rất thẳng thắn. Nếu một người làm sai thì người khác sẽ có quyền phê bình và người bị phê bình luôn ở trong tâm thế lắng nghe và cầu thị. Họ nói rằng, sự phê bình giúp cho công việc của họ tốt lên.

Với nhiều người Việt, đó là sự khắc nghiệt của công việc nhưng người Isarael không nghĩ vậy. Họ cho rằng, phê bình chính là sự thẳng thắn để tiết kiệm thời gian. Vì thời gian với họ là một nguồn lực rất quý giá. Họ sống vì công việc.

Tại Israel, tôi đã gặp những triệu phú đô la ăn mặc như mình, rất bình thường và giản dị từ áo quần, túi xách, balô, giày dép. Vì họ chỉ tập trung vào công việc và không quan tâm đến những chuyện bên ngoài công việc. Điều đó tạo nên cả một xã hội tập trung vào làm việc tập trung vào tri thức.

Th.s Vũ Tuấn Anh tham gia một sự kiện tại Israel. Ảnh: NVCC.

Luôn làm việc và cũng luôn nhiệt thành

Nói đến đây nhiều người nghĩ, dân tộc Israel chỉ biết làm việc như một cái máy. Nhưng thật ra ngoài công việc họ cũng sống rất tình cảm và hết lòng giúp đỡ người khác. Ngay cả trong những lúc làm việc họ cũng rất vui vẻ với nhau.

Có một lần tôi đứng trong khu vực vạch kẻ màu vàng trên vỉa hè. Đó là vạch kẻ dành cho người đi xe đạp. Nhưng gần như ngay sau đó, một người dân gần đó đến và kéo tôi ra khỏi vạch kẻ đó. Họ giải thích với tôi là đứng ở vạch kẻ vàng sẽ nguy hiểm với nụ cười thân thiện.

Trong các chuyên di chuyển qua các thành phố bằng tàu điện, tôi hỏi đường hơn 10 người khác nhau và người nào cũng chỉ dẫn tôi rất nhiệt tình. Thậm chí họ còn bỏ công bỏ sức mở smartphone và chỉ đường cặn kẽ để tôi tìm được điểm đến.

Có lẽ tính hiệu quả ngay cả trong sự giúp đỡ cũng đến từ văn hóa của người dân nước này. Sự quan tâm của họ với người khác ngoài từ tấm lòng, tình cảm của một con người thì nó cũng rất thực tế.

Bởi vì có một lần, nhân viên tàu điện ngầm trả vé cho hành khách bằng việc quăng vé vào vị trí của từng người. Có thể nhiều người Việt chúng ta coi đó là sự thô lỗ, nhưng với quá trình trải nghiệm nhiều ngày về văn hóa con người nước này, tôi hoàn toàn hiểu điều đó.

Văn hóa làm việc, văn hóa giúp đỡ người khác của người Israel là một phần của văn hóa khởi nghiệp của quốc gia này.

Ở hoàn cảnh là một quốc gia xuất phát từ nghèo đói và chiến tranh trong quá khứ và đến bây giờ vẫn còn những xung đột ở biên giới đã khiến mỗi người dân phải làm việc để có công nghệ, có kinh tế…để giải quyết những vấn đề của quốc gia mình.

Quốc gia khởi nghiệp chỉ là kết quả từ quá trình tích tụ của một dân tộc bằng lao động, sự sáng tạo không ngừng để gầy dựng đất nước và chống lại chiến tranh chứ không hề là một mục tiêu mà họ đặt ra từ đầu.