Giám đốc 8x Trần Văn Đương

Kim Sơn là một huyện ven biển nằm ở phía Nam của tỉnh Ninh Bình. Theo dân gian, tên gọi Kim Sơn có nghĩa là núi vàng. Khi nghề dệt chiếu cói truyền thống hàng trăm năm ở huyện Kim Sơn dần mai một, thợ thủ công đã tìm cho mình hướng đi mới. Việc  sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ với nguyên liệu bèo tây vừa cho thu nhập cao, vừa giữ được nghề đan  lát truyền thống nên được người dân phát triển.

Không chỉ làm giàu trên chính quê hương mình bằng các nguyên liệu sẵn có mà còn tạo công ăn  việc làm cho nhiều người dân lao động trong khu vực, chặng đường khởi nghiệp của anh Trần Văn Đương tại xã Quang Thiện, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình đã bước đầu đạt được những kết quả rất tích cực.

Hoài bão của chàng trai 8X

Anh Trần Văn Đương (SN 1989) sinh ra và lớn lên ở vùng đất có truyền thống dệt chiếu cói - Quang Thiện, Kim Sơn, Ninh Bình. Từ nhỏ, anh đã biết đi phụ việc cho các xưởng dệt hoặc nhận đồ về nhà làm, phụ giúp kinh tế cho bố mẹ. Gia đình làm nông nghiệp nên cuộc sống lúc nào cũng vất vả. Học hết cấp 3, chàng trai 8X không thi đại học mà theo bố đi làm thuê cho 1 cơ sở sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ từ cói với đồng lương 3 triệu/tháng. Trong thời gian làm thuê, anh Đương thấy như vậy chỉ đủ ăn, không thể khá giả. Anh đã ấp ủ hoài bão khởi nghiệp từ chính nghề truyền thống của quê hương. Anh chịu khó học hỏi cách quản lý, nhập hàng, sản xuất hàng, cách thuê nhân công…

Nhận thấy cây bèo tây có rất nhiều tại địa phương, anh Đương đã tìm hiểu và xác định đây thực sự là một loại nguyên liệu tiềm năng để phát triển ngành thủ công mỹ nghệ. Anh cho biết: “Bèo tây (tên gọi khác là bèo lục bình hay lộc bình) là thực vật thủy sinh, thân mộc, sống trôi nổi trên mặt sông. Mỗi cây bèo tây trưởng thành thường dài 60-90 cm. Sau khi thu hoạch, người thợ sẽ cắt bỏ phần gốc và phần lá rồi phơi nắng cho thật khô để làm nguyên liệu đan các mặt hàng xuất khẩu. Dù bèo tây sinh trưởng quanh năm nhưng công đoạn phơi chỉ thực hiện được trong mùa nắng nên nhiều người phải bỏ cả tháng trời đi cắt bèo về phơi, dự trữ đan dần trong năm. Nghề đan bèo tây xuất hiện ở Ninh Bình từ năm 2005, nhưng phát triển mạnh mẽ vài năm gần đây. Một phần do được thị trường nước ngoài mở rộng, một phần do thu nhập cao nên thợ thủ công tham gia đan lát ngày càng nhiều”.

Năm 2016, sau khi vững tay nghề, anh quyết định vay tiền mở công ty sản xuất thủ công mỹ nghệ từ bèo tây. Anh Đương là giám đốc điều hành. Hai bố con và một số người quen làm số lượng nhỏ lẻ. Anh mang đi các tỉnh thành chào hàng. Nhiều nơi thấy anh trẻ, không muốn kết hợp làm ăn. Một vài công ty đồng ý đặt hàng của anh nhưng lại đòi hạ giá thành và chỉ lấy số lượng nhỏ. Nếu trừ đi nhân công, nguyên liệu, vận chuyển, anh thấy có khi còn lỗ. Trước tình thế khó khăn, anh Đương quay lại các địa điểm đã từ chối mình, thuyết phục họ lấy hàng bán thử. Khi nào bán hết, anh mới lấy tiền. Những đơn hàng nhỏ, anh huy động gia đình, người thân làm, xin mọi người hỗ trợ, chỉ nhận lương tượng trưng. Một số đơn hàng chuyển đi, bị trả lại do lỗi, anh vẫn vui vẻ chấp nhận. Anh coi như là bài học cho mình, tìm cách khắc phục.

Bước đầu khó khăn, anh Đương còn phải học cách quản lý tài chính, quản lý nhân công… qua mạng, sách kinh doanh và những nơi có thể. Vượt qua quãng thời gian đó, CEO 8X từng bước xây dựng được thương hiệu, sản phẩm làm ra ngày càng đẹp. Uy tín anh tạo dựng cũng được đền đáp, nhiều doanh nghiệp làm xuất khẩu kết nối, đặt số hàng lớn xuất đi nước ngoài.

Doanh thu 20 tỷ/năm, tạo việc làm cho hàng chục lao động

Anh Đương chia sẻ, nguyên liệu anh mua từ các hộ dân. Họ đi vớt bèo tươi, về sơ chế, lấy thân cây  rồi mang đi phơi khô. Mỗi tháng trung bình anh nhập 4 - 5 tấn bèo. Các sản phẩm làm ra được phơi, sấy chống mốc, cắt gọt, làm sạch. Cuối cùng là sơn bóng hoặc sơn đen và gắn mác Made in VietNam. Công đoạn sấy khô, các sản phẩm được đưa vào lò sấy chuyên dụng. Trung bình mỗi ngày, một công nhân làm được 3 - 4 sản phẩm. Các sản phẩm chủ yếu là: Giỏ, làn, túi xách, hộp đựng đồ, hộp đựng khăn giấy, thảm trang trí… Nếu muốn sản phẩm có màu sắc bắt mắt, công nhân sẽ cho nhuộm màu. “Kỹ thuật đan bèo bồng cũng không quá phức tạp, tập trung vào các kiểu đan cơ bản như đan mạng nhện, đan xương cá hoặc đan hạt gạo, xoắn quẩy...”, anh Đương nói.

Mỗi thành phẩm có giá dao động từ 40 - 50 nghìn đồng. Tuy nhiên, khi các công ty xuất khẩu đưa sang các nước, chúng thường có giá từ 200 - 500 nghìn đồng. “Tôi là đơn vị sản xuất. Họ là bên trung gian, mua lại hàng của tôi, đóng tem mác tên họ và xuất đi. Doanh nghiệp họ mua lại của tôi với giá gốc vài chục nghìn, còn bán đi thế nào là do tính toán lời lãi của bên họ. Hai bên thương thảo điều này trong hợp đồng từ đầu”, anh nói.

Bình quân 1 năm doanh thu ở công ty khoảng 20 tỷ đồng. Sau khi trừ các khoản chi phí như: Tiền lương công nhân, tiền nguyên liệu, điện nước, vận chuyển…, thu nhập của anh thuộc diện khá của địa phương. Bên cạnh cải thiện đời sống cho mình, công ty của anh góp phần giải quyết được số lượng lao động dư thừa. Mùa cao điểm, mỗi ngày xưởng sản xuất của công ty có 60 nhân công, còn bình thường có 30 nhân công làm việc. Mức lương của họ là 4 triệu đồng/tháng.

Ngoài những người chọn nghề đan bèo bồng, nhiều người chọn việc vớt bèo bồng, phơi khô bán cho người làm nghề, cũng cho thu nhập hàng trăm nghìn đồng/ngày. Từ nghề phụ này, không chỉ góp phần nâng cao đời sống cho từng gia đình mà còn gắn kết tính cộng đồng trong mỗi người dân về ý  thức làng xã, tình nghĩa xóm giềng. Bởi khi làm nghề, thường có nhiều người, nhiều nhà trong xóm, trong làng tập trung nhau tại một gia đình hoặc nhà văn hóa thôn xóm, cùng chia sẻ với nhau cách làm, đan những sản phẩm mới, vừa làm nghề vừa trò chuyện về công việc nhà nông, về cuộc sống..., từ đó tình nghĩa xóm giềng thêm gắn bó, anh Đương hào hứng cho biết khi được hỏi về ý nghĩa của việc lấy nguyên liệu quê hương là hướng đi cho việc khởi nghiệp của mình

Sau gần 5 năm hoạt động, anh Đương cho biết, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ bèo tây tiêu thụ khá tốt bên nước ngoài. Các sản phẩm chế biến từ nguyên liệu tự nhiên như bèo tây, cói được thị trường Nhật Bản, Mỹ, Đức, Đan Mạch… ưa chuộng do bền, đẹp và đặc biệt là thân thiện với môi trường. Sản phẩm do người thợ Kim Sơn làm rất đa dạng, như: thảm, giỏ đựng đồ, kệ đựng báo, khay giấy, bình hoa, ghế salon…

Anh cũng liên hệ với một số doanh nghiệp trong nước, đưa sản phẩm của mình đến các tỉnh thành phát triển du lịch như: Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Hà Nội. Ngoài ra, CEO 8X tự mở rộng thị trường, đưa sản phẩm đến một số hội chợ thương mại, tìm đối tác.

Theo đại diện Phòng Công thương huyện Kim Sơn, 100% làng, xã trong huyện tham gia làm sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ cói và bèo tây với doanh thu mỗi năm trên 200 tỷ đồng. Nghề đan thủ công mỹ nghệ giải quyết việc làm cho gần 25.000 lao động với thu nhập ổn định 2-5 triệu đồng mỗi tháng, góp phần tạo thêm việc làm, giảm tỷ lệ hộ nghèo, nâng cao tiêu chí thu nhập trong xây dựng nông thôn mới tại các địa phương.