1. KH&CN tuần qua: Phát triển công nghệ cốt lõi thúc đẩy đổi mới sáng tạo
Tại tọa đàm, Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho rằng, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã hình thành với đầy đủ các thành phần, chủ thể tham gia, giai đoạn tới cần tập trung phát triển theo chiều sâu và tạo nguồn startup dựa trên khoa học công nghệ. "Từ đó hình thành các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo có sức mạnh về trí tuệ, nội lực và sức bật để bứt phá và phát triển bền vững", ông nói.
Theo Thứ trưởng, hệ sinh thái phát triển theo chiều sâu dựa trên áp dụng những kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ, đặc biệt các công nghệ lõi để nâng cao chất lượng doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. "Nhiều năm trước đây, nông nghiệp trong nước phụ thuộc vào yếu tố thời tiết, nhân lực giá rẻ. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thiên tai khiến chất lượng nông sản, thu nhập người dân giảm xuống nếu không ứng dụng công nghệ", ông dẫn chứng và cho rằng đã công nghệ sẽ góp phần cải thiện những yếu tố khách quan.
Hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam được đánh giá ở vị trí 59 trên thế giới và nằm trong top 20-25 hệ sinh thái hàng đầu trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
2. Ứng dụng công nghệ nâng giá trị quả dừa lên gấp 10 lần
TS Nguyễn Phương (Viện Ứng dụng công nghệ) cùng với doanh nghiệp đưa công nghệ mới vào chế biến tạo ra các sản phẩm từ quả dừa vươn ra thị trường quốc tế.
Là một trong số gương điển hình Thi đua yêu nước thuộc khối Khoa học và Công nghệ tham dự Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ X, TS Nguyễn Phương được ghi nhận góp phần đưa khoa học và công nghệ ứng dụng vào thực tế, đồng hành cùng doanh nghiệp. Ông và cộng sự ứng dụng thành công tách dầu dừa tinh khiết bằng công nghệ không gia nhiệt, nâng giá trị của quả dừa theo chuỗi, giúp doanh nghiệp và người dân tăng thu nhập.
Trong công nghệ sản xuất dầu dừa tinh khiết (VCO - Virgin Coconut Oil) bằng công nghệ không gia nhiệt, công đoạn tách pha (pha nước, pha dầu, pha rắn) có vai trò rất quan trọng quyết định tới chất lượng và hiệu suất thu nhận dầu dừa, do vậy, nhóm nghiên cứu đã tìm cách tách pha trên thiết bị ly tâm 3 pha để vừa thu hồi được lượng dầu lớn, vừa đảm bảo dầu dừa có được chất lượng đảm bảo theo tiêu chuẩn cho phép.
Công nghệ được ứng dụng thành công, lần đầu tiên ở Việt Nam có một dây chuyền sản xuất tinh VCO năng suất 5 triệu lít/năm, được đánh giá tiên tiến hàng đầu hiện nay trên Thế giới. Sản phẩm VCO được cấp chứng nhận US FDA và BRC food đáp ứng được yêu cầu của thị trường Mỹ và EU.
Để khai thác triệt để giá trị của trái dừa, sau đó Quỹ Đổi mới công nghệ Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã hỗ trợ đầu tư các dây chuyền sản xuất các sản phẩm phụ của trái dừa như sữa dừa, bột dừa và nước dừa với chất lượng cao. Đặc biệt sản phẩm nước dừa được sản xuất từ nước dừa già đã áp dụng công nghệ cao mang tính vượt trội: chất lượng nước dừa đạt 95% so với tự nhiên, bao bì hộp giấy thân thiện môi trường.
3. Lúa ma - nguồn gene quý ở Đồng Tháp Mười
Hơn 800 ha lúa ma, loại lúa dại thân vươn dài theo nước lũ và chỉ trổ bông về đêm đang được nhân giống, bảo tồn tại Đồng Tháp Mười.
Trả lời VnExpress, Phó giáo sư, Tiến sĩ Võ Công Thành, nguyên Trưởng Bộ môn Di truyền giống nông nghiệp thuộc Khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng Đại học Cần Thơ nhận định, cây lúa ma mang gene thích nghi với môi trường phèn, kháng được sâu bệnh. Trong điều kiện biến đổi khí hậu khó lường như hiện nay, nguồn gene này có thể dùng để lai tạo ra giống mới có khả năng thích nghi cao. Nhiều năm trước, các chuyên gia từ Viện lúa Đồng bằng sông Cửu Long đã lai tạo thành công giữa lúa ma và IR 64, cho ra giống OM 4900.
Theo Phó giáo sư, trước đây, để sản xuất chống đói các nhà khoa học đã lựa chọn giống mới năng suất cao. Thời gian đầu, các giống này ít sâu bệnh, tuy nhiên, do canh tác liên tục 2 đến 3 vụ trong năm, sau đó đã gây thiệt hại cho nghề nông. Ông đề xuất nên trở lại kiểu trồng lúa mùa như xưa, nhưng cần tiếp tục cải tiến theo hướng chất lượng.
4. Chế tạo thành công thiết bị đo và định vị từ trường
Bộ khoa học và công nghệ vừa tổ chức phiên họp Hội đồng đánh giá và nghiệm thu nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia: “Nghiên cứu chế tạo và thử nghiệm ứng dụng hệ thống đo và định vị từ trường Trái đất dựa trên hiệu ứng từ giảo - áp điện và kỹ thuật GPS”.
Thiết bị đo và định vị từ trường Trái đất thực hiện bởi PGS.TS. Đỗ Thị Hương Giang cùng nhóm nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm trọng điểm công nghệ micro và nano là một sản phẩm quan trọng, nằm trong các định hướng nghiên cứu ưu tiên.
Nhu cầu thực tế hiện nay về các thiết bị khảo sát từ trường Trái đất chất lượng cao đang là rất lớn, tuy nhiên việc nhập ngoại các thiết bị này đang mang đến gánh nặng cho các tập đoàn, tổng công ty và các doanh nghiệp trong nước do giá thành của các sản phẩm này là khá cao.
Xét về mặt vật lý, từ trường Trái đất là một nguồn từ trường rất nhỏ so với các nguồn từ trường thường gặp nên việc phát hiện và đo đạc được từ trường Trái đất là khá khó khăn. Do đó đòi hỏi cảm biến cảm nhận từ trường của các thiết bị đo phải có độ nhạy và độ phân giải rất cao. Tuy khó khăn nhưng những thông tin thu được từ đây lại mang lại lợi ích thực tiễn trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống như thăm dò khoáng sản, phát hiện bom mìn, dự báo sớm động đất, sóng thần...
Từ những cơ sở trên, nhóm nghiên cứu của PGS.TS. Đỗ Thị Hương Giang đã kết hợp cùng với nhiều đơn vị nghiên cứu mạnh khác để phát triển nên một thiết bị đo từ trường Trái đất "Made in Vietnam", với các thông số kỹ thuật tương đương với các thiết bị hiện có khác nhưng chi phí chế tạo thấp hơn rất nhiều. |